Tôi không nhớ mình đã tiếp cận với bánh mì lần đầu tiên như thế nào, ăn miếng bánh mì đầu tiên ở đâu. Thế nhưng dư vị nửa tây, nửa ta của bánh mì thì không thể quên.
Đó có thể là chiếc bánh mì kẹp…kem hơn 30 năm trước mà đám trẻ trâu chúng tôi chia nhau mỗi đứa chỉ được cắn một miếng. Đó là vị ngọt khé họng của bánh mì chấm sữa đặc ông Thọ được đục vội bằng búa và tournovit. Đó cũng là hương vị của chiếc bánh mì trứng thời sinh viên. Đám sinh viên ăn bánh mì ngày hai bữa, quả trứng gà tráng lên, cho vào giữa cái bánh mì, thế là xong. Thế mà cũng qua 4 năm Đại học, đứa nào đứa đó gày đét, mắt lồi lên đứng trên bục nhận bằng cử nhân mà tay vẫn còn mùi bánh mì, trứng tráng.
Bánh mì là thứ “cứu đói” nhanh nhất, và hình như cũng là loại thức ăn dễ chia sẻ nhất. Sang thì cho hẳn một cái, ít thì bánh mì bẻ đôi rất tiện lợi.
Không thể kể hết các loại biến tấu bánh mì. Bánh mì, như tấm lòng người tốt bụng, có thể đưa vào rất nhiều loại thức ăn khác để tạo ra những giá trị khác nhau. Nhà nghèo thì bánh mì “không người lái”, bánh mì phơi khô. Hơn một chút thì bánh mì pate, bánh mì nhân thịt, nhân rau. Cao cấp thì miếng bánh mì giòn sụm, ngạo nghễ bên trên là miếng gan ngỗng nướng bé bằng 3 đầu ngón tay nhưng có giá tới mấy trăm ngàn đồng.
Năm 2009, đầu bếp nổi tiếng Anthony Bourdain khi đến Hội An- Quảng Nam và được thưởng thức chiếc bánh mì trên phố Phan Chi Trinh đã kinh ngạc: "Đây quả thực là một bản giao hưởng của bánh mì" khi tự tay cắt bánh mì, rưới nước sốt, phết bơ, pate và kẹp vào bên trong thịt nướng, chả lụa... Đó là thời điểm bánh mì Việt Nam “bước ra thế giới” khi chỉ vẻn vẹn xuất hiện 2 phút trong chương trình No Reservation của CNN.
Sau đó, bánh mì Việt được tờ The Guardian của Anh xếp ở vị trí thứ hai trong danh sách "10 món ăn đường phố ngon và hấp dẫn nhất thế giới". Còn tạp chí National Geographic bình chọn bánh mì Việt Nam là một trong 11 món ăn đường phố ngon nhất thế giới, đồng thời đứng đầu danh sách 12 món ăn đường phố của tạp chí du lịch Mỹ Conde’ Nast Traveler năm 2013. Năm 2014 lọt vào top 20 món ăn đường phố ngon nhất thế giới của tạp chí Huffington Post, năm 2017 lọt top 10 món sandwich hấp dẫn nhất thế giới theo chuyên trang du lịch Traveller…
Còn nhớ năm 2018, hoa hậu H'Hen Niê gây bão khi xuất hiện tại Miss Universe 2018 với trang phục làm bằng những ổ bánh mì. Sau này, khi trả lời báo chí, H'Hen Niê nói rằng: do cuộc sống khó khăn, bánh mì là món ăn được cô khao khát thưởng thức ngày bé cho đến khi lớn lên cô vẫn không tin mình được diện nó lên người và cô cho rằng mang "Bánh mì" đến đấu trường quốc tế cho đến giờ vẫn là một lựa chọn đúng đắn.
Thế rồi bánh mì gây tranh cãi trong câu chuyện một số thanh niên Hàn Quốc khi bị cách ly đã phàn nàn về chuyện ăn sáng bằng những phần bánh mì. Mạng xã hội rồi truyền hình Hàn Quốc vào cuộc để rồi cũng chính tại Hàn Quốc một trào lưu hashtag ApologizetoVietNam (xin lỗi Việt Nam) trên mạng xã hội nước này.
Bánh mì chính là thứ quà tiện lợi và tiện dụng trong mùa dịch. Người ở khu cách ly thèm và nhớ bánh mì. Tôi nhớ câu nói của một phụ nữ lớn tuổi nghẹn ngào như sắp khóc khi nhận túi bánh mì nóng hổi của anh công an khu vực khi thực hiện cách ly ở ngõ 165 Cầu Giấy (Hà Nội): "Các cháu chu đáo quá, bà không biết phải nói cảm ơn như nào cho hết..."
Cái bánh mì nhỏ bé lúc này chứa đựng sự yêu thương, đùm bọc, sẻ chia. Cái bánh mì giản dị, như chính bức vẽ của Hảo- một nữ sinh trở về từ Hàn Quốc. Hảo là du học sinh tại Seoul, Hàn Quốc. Khi Covid-19 bùng phát, cô sắp xếp việc học tập và trở về nước ngày 28.2. Xuống sân bay, Hảo được đưa đến khu cách ly tại Trung tâm Bồi dưỡng Quốc phòng An ninh, Trung đoàn Bộ binh 971, Bộ Chỉ huy quân sự Đà Nẵng. Trong những ngày cách ly, cô vẽ những điều xảy ra xung quanh mình. Trong đó, có chiếc bánh mì. “Bữa sáng đầu tiên ở đây. Chiếc bánh mì gây thương nhớ của du học sinh”- Hảo vẽ và viết như vậy.
Sự lạc quan ấy, sự sẻ chia ấy mà chúng ta đang có sẽ giúp chiến thắng dịch bệnh, sẽ lại là những quán bánh mì đông đúc trên vỉa hè và những lời rao đầy thương nhớ “Bánh mì nóng đây…”