Tòa nhân dân tỉnh Quảng Trị vừa mở phiên xét xử phúc thẩm vụ án hành chính về “khiếu kiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Hải quan”. Người khởi kiện là Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P (thôn Nam Xuân Đức, xã Tân Thành, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị), người bị kiện là Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo (Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị).
Trước đó, vào tháng 1.2021, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P nhập khẩu 2 lô lợn từ Thái Lan về Việt Nam qua Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo với số lượng 2.000 con. Theo quy định, số lợn này phải được chuyển đến địa điểm nuôi cách ly kiểm dịch tại tỉnh Nam Định. Tuy nhiên, chỉ 507/2.000 con lợn nhập khẩu được đưa đến khu cách ly nói trên, nên Thú y vùng 1 đã lập biên bản vi phạm.
Sau khi bị lập biên bản vi phạm và bị xử phạt hành chính, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P khai báo với Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo, rằng 1.493 con lợn nhập khẩu được nuôi ở trang trại thuộc thôn Nam Xuân Đức (xã Tân Thành, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị). Trang trại này không phải là địa điểm cách ly và đây không phải là địa điểm đăng ký với hải quan để đưa lợn nhập khẩu về bảo quản. Vì vậy, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo đã ra quyết định xử phạt công ty trên. Ngoài ra, cơ quan hải quan buộc công ty thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả bằng việc tái xuất lô hàng 1.493 con lợn.
Không đồng ý với quyết định nói trên, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P khởi kiện ra tòa, yêu cầu hủy quyết định xử phạt và quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả tái xuất 1.493 con lợn.
Tòa chưa diễn ra, tháng 9.2021, Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp, tạm thời buộc tạm dừng việc thi hành quyết định cưỡng chế thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả (tái xuất 1.493 con lợn). Khi có quyết định nói trên của tòa, lập tức Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P bán ra thị trường 1.493 con lợn với tổng giá trị hơn 7.3 tỉ đồng.
Khi số lợn đã được bán hết ra thị trường, ngày 19.4.2022, Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án. Kết quả nghiêng về doanh nghiệp.
Sau đó, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Trị đã kháng nghị bản án của Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa, chỉ ra nhiều sai phạm tại bản án này; đồng thời Chi Cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo cũng kháng cáo. Tại phiên xét xử phúc thẩm, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị đã làm rõ nhiều vấn đề sai sót ở phiên tòa sơ thẩm.
Tại phiên tòa sơ thẩm, Chi Cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo đề nghị triệu tập cơ quan thú y cấp huyện, Thú Y vùng I, Thú Y vùng III – nhưng Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa không đồng ý. Tại phiên phúc thẩm, các cơ quan thú y có mặt và làm rõ nội dung rất quan trọng, rằng lô lợn nhập khẩu 1.493 con của Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P chưa được kiểm dịch đúng quy định.
Tòa phúc thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện về đề nghị hủy một phần quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nhưng lại tuyên hủy quyết định của Chi Cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả (tái xuất 1.493 con lợn) đối với Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P.
Đồng nghĩa với việc, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P vi phạm nghiêm trọng trong quá trình nhập khẩu lợn, nhưng chỉ nộp phạt vài chục triệu đồng, còn số lợn nhập khẩu chưa được kiểm dịch đúng quy định vẫn được bán ra bên ngoài và không bị xử lý gì thêm.
Ngày 13.7, Công an tỉnh Quảng Trị cho biết, từ thông tin trên Báo Lao Động, nhận thấy hoạt động nhập khẩu lợn chính ngạch của Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P có dấu hiệu vi phạm các quy định pháp luật, nên đang điều tra.
Trước đó, từ tháng 1.2021, Báo Lao Động đã có loạt bài điều tra “Gian dối cách ly, lợn nhập khẩu chạy thẳng về… lò mổ” - vạch trần thủ đoạn của các doanh nghiệp nhập khẩu lợn không đưa lợn nhập khẩu đi cách ly phòng dịch, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh.
Sau loạt bài viết, ngày 27.1.2021, thông tin từ Cổng thông tin điện tử của Chính phủ cho biết, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo các đơn vị liên quan vào cuộc tìm hiểu, sau đó Bộ NNPTNT, Bộ Công an và Tổng cục Hải quan đã có chỉ đạo các đơn vị điều tra. Quá trình điều tra, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo đã ban hành quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội Buôn lậu đối với 5 doanh nghiệp nhập khẩu lợn.