Quyết định, nhưng đã khảo sát chưa?
Tại hội thảo “Trùng tu Chùa Cầu - Quan điểm và giải pháp” diễn ra ngày 16.8 với sự tham dự của các thành viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, các sở, ban, ngành và lãnh đạo thành phố Hội An, nhiều đại biểu đã cho biết thực trạng xuống cấp nghiêm trọng của điểm di tích Chùa Cầu bởi sự tác động của thời gian, biến đổi khí hậu và tác động của con người. Nhiều đại biểu đã đưa ra các ý kiến, quan điểm về nguyên nhân xuống cấp của Chùa Cầu, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp trùng tu.
Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Thanh cho biết, việc trùng tu Chùa Cầu phải được tiến hành trên cơ sở giải quyết triệt để các vấn đề về kết cấu để đảm bảo sự ổn định lâu dài của di tích. Cùng với đó là quan điểm hạ giải toàn bộ phần kiến trúc gỗ đã xuống cấp, gia cố vững chắc hệ móng…
| Chùa Cầu Hội An vẫn vững vàng trước lũ lụt hàng trăm năm. Ảnh: N.T.H |
Câu hỏi đặt ra là đã có một khảo sát nào chưa mà đã vội vã ra quyết định? Không phải bây giờ Chùa Cầu mới “báo động” xuống cấp. Cách đây tròn 14 năm, ngày 24.7.2002, với sự tài trợ của Trường Đại học Nữ Chiêu Hoà (Nhật Bản), chính quyền thị xã Hội An cũng đã tổ chức một hội nghị tư vấn gồm hơn 20 cán bộ kỹ thuật cầu đường, chuyên gia trùng tu, các sử gia để tìm kiếm một giải pháp trùng tu Chùa Cầu, được cho là “đang xuống cấp”. Tuy vậy, việc chỉ dừng ở đó vì chưa có một khảo sát nào chắc chắn!
Phải có thái độ “mềm mỏng”
Tại hội nghị lúc này, GS. Phan Huy Lê nói: “... Phía Nhật rất quan tâm đến việc trùng tu Chùa Cầu. Đặt vấn đề tháo dỡ toàn bộ phần trên, sau đó lắp lại nguyên bản thì (năng lực) ta hiện nay thừa sức làm được...”. Tuy vậy, lúc này KTS Hoàng Đạo Kính nghi ngờ về sự “xuống cấp” của Chùa Cầu và cho rằng: “Với một di tích quan trọng như vậy thì cần phải có thái độ mềm mỏng hơn. Trùng tu gì thì cũng phải tính đến việc giữ nguyên hiện trạng. Phần kết cấu gỗ nên trùng tu theo lối cổ truyền. Chỉ thay thế phần nào hỏng. Còn các phần khác thì có thể tổ chức gia cố từng phần”. Ông Hồ Xuân Tịnh - Giám đốc Bảo tàng Quảng Nam - nêu ý kiến: “Không nên tính đến giải pháp tháo dỡ di tích rồi lắp lại. Vì với thời gian tồn tại hơn 400 năm, tháo dỡ sẽ đưa đến nguy cơ không giữ được nguyên trạng di tích và có nguy cơ làm Chùa Cầu “trẻ lại”.
Trưa 17.8, ông Nguyễn Sự - nguyên Bí thư TP.Hội An - nói: “Phần mái ngói âm dương và kết cấu đỡ mái của Chùa Cầu rất phức tạp. Không khéo lại có một di tích mới, trẻ, “đầu tóc đen nhánh” trên “thân thể một ông già lọm khọm”! Cần khảo sát chu đáo, triệt để, rồi mới bàn đến phương án trùng tu”.
Đến nay, Chùa Cầu đã hơn 400 tuổi và qua 7 lần trùng tu. Thời gian, thiên tai, bão lũ đã tàn phá không ít di sản văn hoá thế giới này. Để có giải pháp tối ưu, bảo đảm giữ nguyên vẹn tính nguyên bản của Chùa Cầu, cần phải có một sự thẩm định chu đáo và chắc chắn, đồng thời kêu gọi các chuyên gia trong và ngoài nước tham gia. Điều đó còn có ý nghĩa chính quyền tỉnh Quảng Nam, TP.Hội An và các chuyên gia bảo tồn bảo tàng đương đại thể hiện một trách nhiệm cao nhất trước lịch sử, trước thế hệ mai sau.