Cú “sập mạng” làm gián đoạn nhiều dịch vụ trong hệ sinh thái của Facebook kéo dài khoảng 6 giờ đồng hồ đêm 4.10 vừa qua không phải là sự cố trầm trọng đầu tiên.

Trong năm nay, dịch vụ của Facebook đã 2 lần xảy ra sự cố vào tháng 9 và tháng 6 ở từng mức độ khác nhau.

Còn trước đó, sự cố “sập mạng” nghiêm trọng của Facebook diễn ra trong nhiều giờ vào tháng 9.2019 khiến rất nhiều hộ kinh doanh qua Facebook (đồng thời cũng trả tiền mua quảng cáo qua Facebook) bị mất khách hàng.

Theo một thống kê từ Facebook đưa ra, 97% khách hàng quảng cáo qua mạng xã hội này trên thế giới để bán hàng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cá nhân hay là hộ kinh doanh cá thể.

Với gần 3 tỉ người sử dụng hiện nay trong đó có khoảng 2,5 tỉ người dùng hàng tháng, Facebook không chỉ là mạng xã hội lớn nhất hành tinh mà còn là một trong những ứng dụng, dịch vụ có nhiều người phụ thuộc nhất trên trái đất.

Lượng người dùng Facebook bỏ xa các ứng dụng cùng loại hình như Twitter, TikTok lên đến hàng tỉ tài khoản, và nhiều hơn lượng người dùng YouTube hàng trăm triệu. Cho thấy, sự phụ thuộc của người dùng vào Facebook quá lớn, do đó mỗi lần mạng xã hội này bị sự cố là ảnh hưởng lớn đến rất nhiều người dùng ở các quốc gia khác nhau, với những mức độ khác nhau, và trong từng công việc khác nhau, như để kết nối, giao du; đăng status và ảnh bản thân; học tập; kinh doanh…

Trong dòng trạng thái đăng trên Facebook sau khi các dịch vụ Facebook, Instagram, WhatsApp và Messenger hoạt động bình thường trở lại, CEO của mạng xã hội này là Mark Zuckerberg viết rằng: “Tôi biết các bạn đã tin tưởng dịch vụ của chúng tôi như thế nào để duy trì kết nối với những người mà bạn quan tâm”.

Trong đó, chữ tiếng Anh “tin tưởng” được Mark sử dụng là động từ “rely on”. Động từ này ít nhất có 2 trường nghĩa là “tin tưởng vào” và “dựa vào”. Một ẩn ý rất rõ trong cách dùng từ của vị CEO này, cũng hàm ý sự phụ thuộc của hàng tỉ người dùng trên hành tinh vào các dịch vụ của Facebook đặc biệt trong đó là ứng dụng mạng xã hội Messenger.

Trong đêm 4.10, Facebook “sập mạng” khiến rất nhiều công dân mạng “nhốn nháo” vì bị mất một kênh kết nối quan trọng. Nhưng cũng không ít người bày tỏ rằng “được nhẹ cả người” khi trong nhiều giờ không bị “vướng bận” với Facebook giúp cho cả đầu và tay được rảnh rang và nhẹ nhõm.

Sự tập trung lên tới khoảng 40% dân số thế giới vào mỗi một ứng dụng Facebook cho thấy người dùng đang “để trứng vào cùng 1 giỏ”, và theo đó các rủi ro cũng lớn hơn khi ứng dụng này gặp sự cố hay thay đổi chính sách theo hướng có lợi cho mình và gây thiệt thòi/thiệt hại cho người dùng.

Đã không ít lần, Facebook lợi dụng vị thế thống lĩnh thị trường để ép người dùng, khách hàng trong những năm qua, như bóp tỉ lệ lượt tiếp cận (reach) của các bài đăng; kiểm duyệt và hạn chế các nội dung liên quan đến hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ; độc quyền dừng và khóa tài khoản theo “luật Facebook”…

Trên thực tế từ khi trào lưu tin giả bùng phát trên mạng xã hội, các yếu tố tiêu cực đến từ môi trường Facebook đã lớn dần, và trong nhiều trường hợp/tình huống nó lấn át hoàn toàn các yếu tố tích cực đến từ mạng xã hội này.