Chương trình hưu trí bổ sung tự nguyện (viết tắt là chương trình hưu trí) là chính sách bảo hiểm xã hội mang tính chất tự nguyện nhằm mục tiêu bổ sung thu nhập cho người tham gia quỹ khi đến tuổi về hưu dưới hình thức tài khoản hưu trí cá nhân, được đầu tư và tích lũy theo quy định của pháp luật.
Trong đó, quỹ hưu trí là quỹ tài chính được hình thành từ sự đóng góp của người tham gia quỹ.
Như vậy, chương trình hưu trí bổ sung tự nguyện là một chính sách bảo hiểm xã hội, nhưng độc lập với chế độ hưu trí thuộc bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện, cũng không phải là sản phẩm bảo hiểm hưu trí của các doanh nghiệp bảo hiểm theo quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm.
Tại Điều 2 Nghị định 88/2016/NĐ-CP nêu rõ một trong những đối tượng có thể tham gia hưu trí bổ sung tự nguyện là: Cá nhân đủ 15 tuổi trở lên, không làm việc theo hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật lao động.
Bên cạnh đó, tại Điều 9 của Nghị định này cũng quy định cụ thể về phương thức tham gia chương trình hưu trí bổ sung tự nguyện như sau:
- Cá nhân tự lựa chọn phương thức đóng góp, thực hiện ký hợp đồng với doanh nghiệp quản lý quỹ hưu trí.
- Cá nhân trực tiếp chuyển tiền đóng góp vào quỹ hưu trí
- Cá nhân được cấp tài khoản hưu trí cá nhân và quyền truy cập thông tin về tài khoản hưu trí cá nhân của mình…
Mức đóng vào quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện được ấn định theo thỏa thuận của người tham gia và doanh nghiệp quản lý quỹ hưu trí.
Sau khi tham gia chương trình hưu trí bổ sung tự nguyện, người tham gia sẽ được nhận chi trả từ tài khoản hưu trí theo quy định tại Khoản 1 Điều 26, Khoản 4, Khoản 5 Điều 25 Nghị định 88/2016/NĐ-CP như sau:
- Người tham gia quỹ đăng ký kế hoạch chi trả từ tài khoản hưu trí cá nhân cho doanh nghiệp quản lý quỹ hưu trí tại hợp đồng tham gia quỹ hưu trí.
- Được nhận chi trả theo chế độ hàng tháng hoặc một lần. Tuy nhiên, Nhà nước khuyến khích chi trả theo chế độ lương hưu hàng tháng.
- Thời gian nhận chi trả hàng tháng khi người tham gia quỹ đến tuổi nghỉ hưu tối thiểu là 10 năm.
Mức chi trả hàng tháng khi đến tuổi về hưu do người tham gia lựa chọn nhưng tối đa không vượt quá tổng giá trị tài khoản hưu trí cá nhân ở thời điểm nghỉ hưu chia cho 120 tháng. Sau 10 năm, người tham gia quỹ có thể nhận chi trả một lần.
Như vậy, có thể nói, tham gia chương trình hưu trí bổ sung tự nguyện được xem là một cách để những người không đi làm vẫn có thể được hưởng lương hưu bên cạnh việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.