“Lạm thu” trong trường học vào đầu năm học không còn là vấn đề mới và thực tế cho thấy, tình trạng này đã gây mất uy tín cho ngành giáo dục, ảnh hưởng đến môi trường giáo dục cho con trẻ.

Thực tế cho thấy, năm học mới chưa bắt đầu nhưng tại một số trường đã xuất hiện những khoản thu khiến các bậc phụ huynh giật mình vì… rất lạ đời.

Như tại Nghệ An, vào đầu tháng 8 vừa qua, hội phụ huynh lớp 1 tại một trường tiểu học ở TP.Vinh bàn bạc, đóng 300.000 đồng/cháu để chọn giáo viên chủ nhiệm cho con chuẩn bị lên lớp 2, sự việc khiến không ít người ngạc nhiên.

Hay gần đây nhất, sự việc xảy ra tại Trường Tiểu học Kỳ Trinh (thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) thu hút sự chú ý của dư luận. Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Kỳ Anh đã phê bình Ban giám hiệu và một số giáo viên Trường Tiểu học Kỳ Trinh vì chưa bám sát các quy định trong huy động xã hội hóa đầu năm học, tạo dư luận không tốt khi yêu cầu mỗi phụ huynh đóng góp tổng số tiền gần 1 triệu đồng để mua bàn ghế, bảng, nộp quỹ lớp và mua rèm cửa.

Thậm chí, có giáo viên chủ nhiệm còn nhắn lên nhóm chat chung của lớp là “phụ huynh nào không đồng ý nộp, sang tuần không có bàn ghế cho con em mình ngồi học thì cá nhân phụ huynh, em đó phải tự chịu trách nhiệm”.

Còn nhớ, vào dịp khai giảng năm ngoái, khi cả nước đang gồng mình chống dịch COVID-19, ngành giáo dục cả nước có một khai giảng đặc biệt chưa từng có tiền lệ thì tại Trường Tiểu học Đông Hải 1 (Thanh Hóa), một phụ huynh phải viết đơn cho con xin nghỉ học vì cô giáo đề xuất chuyển lớp con chị do “phụ huynh không hợp tác với giáo viên chủ nhiệm”. Trước đó, vị phụ huynh này đã thắc mắc khoản tiền đóng góp đầu năm là không hợp lý, gây tâm tư cho các bậc phụ  huynh.

Đó là những câu chuyện buồn đầu năm học liên quan đến việc “lạm thu” ở các nhà trường, và năm nào cũng xảy ra, khiến phụ huynh, dư luận bức xúc. Điều đáng nói là câu chuyện “lạm thu” nó cứ lặp đi lặp lại mỗi khi đến dịp khai giảng năm mới mà chưa được xử lý triệt để. Phần lớn các vụ việc “lạm thu” được nêu trong thời gian qua đều dưới danh nghĩa xã hội hóa, "ép" phụ huynh tự nguyện thông qua ban đại diện cha mẹ học sinh. 

Trước thực trạng trên, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo, yêu cầu thực hiện đúng các quy định về quản lý thu, chi tài chính, công khai các khoản thu đầu năm học.

Cách đây vài ngày, Bộ GDĐT đã có công văn gửi Giám đốc Sở GDĐT các tỉnh, thành yêu cầu phải công khai các khoản thu, chi. Bộ GDĐT nêu rõ yêu cầu "tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và có trách nhiệm giải trình với người học và xã hội về các mức thu, khoản thu của cơ sở giáo dục. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng “lạm thu” đầu năm học".

Điều đó có nghĩa là, ngoài các khoản thu được quy định, các cơ sở giáo dục tuyệt đối không được tự ý đặt ra thêm những khoản thu từ phụ huynh học sinh dưới bất kỳ hình thức nào. 

Theo GS Trần Hồng Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ GDĐT, khi ngân sách nhà nước còn hạn chế, việc huy động các nguồn lực xã hội để đầu tư, nâng cao điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục là chính đáng và hết sức cần thiết. Tuy nhiên, những người thực hiện chủ trương lại chưa hiểu đúng, làm đúng pháp luật về kêu gọi xã hội hóa trong giáo dục. Việc không hiểu đúng dẫn tới cách thức triển khai không phù hợp.

Những chỉ đạo của Chính phủ và Bộ GDĐT trước dịp khai giảng là những chỉ đạo rất quyết liệt, kịp thời, tạo được sự đồng thuận của dư luận. 

Tuy nhiên, để chấm dứt tình trạng trên, quan trọng nhất là phải xử lý nghiêm nếu phát hiện trường nào có sai phạm, thậm chí xử lý hình sự để làm gương.

Đặc biệt, các bậc phụ huynh cần đồng lòng phản ánh sai phạm nếu xảy ra tình trạng “lạm thu” vì môi trường giáo dục trong sạch chính là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của con trẻ.

Đừng để cứ mỗi dịp khai giảng năm học mới, các bậc phụ huynh đến hẹn lại than thở vì những khoản nộp “lạ đời”.