Sững người vì nghĩ rằng, những người phê phán việc mặc áo dài chạy marathon, cho dù đó áo dài trắng dành cho phụ nữ, nữ sinh; hay áo dài ngũ thân nam giới mặc… thì cũng có lẽ chưa tìm hiểu vì sao các vận động viên chạy bộ (runners) lại mặc trang phục hay hóa trang như vậy.

Trong các giải chạy bộ marathon từ trước tới nay chứ không riêng gì Huế Marathon vừa qua, đã từng có không ít trường hợp mặc áo dài đủ màu sắc chạy bộ, mà vẫn hoàn thành được cự li thi đấu hẳn hoi chứ không hề chỉ để… “diễn”.

Cũng như trong game, trong chạy bộ gọi đó là cosplay. Cosplay là một từ tiếng Anh do người Nhật sáng tạo xuất phát từ phát âm kosupure ở Nhật, là sự kết hợp của hai từ “costume” (trang phục) và “role play” (hóa thân). Như vậy, cosplay được hiểu là hóa trang nhập vai.

Ngày nay, không chỉ tại Việt Nam mà nhiều giải trên thế giới, ban tổ chức đã tổ chức hẳn cuộc thi cosplay trong giải chạy, tặng thưởng hiện kim hiện vật hẳn hoi. Tiêu chí chấm giải tùy theo ban tổ chức và từng giải nhất định, tuy nhiên có những tùy chọn như hóa trang theo chủ đề, sự đa dạng văn hóa, văn hóa truyền thống (trong đó có trang phục truyền thống), hay độc lạ, đẹp mắt, thú vị, ngộ nghĩnh…

Runner Nguyễn Hải Đăng năm nào chạy giải Techcombank Marathon tại TPHCM từng mặc áo sơmi trắng trông rất thư sinh, chỉ vì thích, cũng giúp tạo những màu sắc đa dạng, vui tươi cho chính mình và giải chạy mình tham gia. Một tấm ảnh chụp lại khi ấy, bên cạnh anh còn có một bạn nữ hóa trang với váy áo cô dâu, tươi cười vui vẻ.

Giải Dalat Ultra Trail 2020 tổ chức vào tháng 6 vừa qua, trên đường chạy, tôi còn chứng kiến một bạn nữ mặc áo dài trắng kiểu nữ sinh. Đường đi khá mệt nhọc đồi dốc, nhưng nữ runner này vẫn phơi phới và về tới đích.

Trong giải chạy HCM Marathon tổ chức vào tháng 1.2020, tôi còn chứng kiến có anh bạn người Nhật hóa trang thành Sumurai với trang phục và thanh kiếm giả, còn một người khác hóa thân với trang phục đạo sĩ… Muôn màu muôn vẻ. Thế giới hóa trang trên các cung đường chạy bộ ấy, đầy màu sắc và độc đáo, vui tươi, lành mạnh, đa dạng văn hóa nhưng lịch sự và văn minh. Thậm chí, chính nhờ cosplay trong giải chạy, qua đó có thể tôn vinh các giá trị văn hóa khác nhau. Hoàn toàn có thể như vậy!

Và không ai, chính trong số hàng ngàn, thậm chí cả chục ngàn runners, lại đi soi mói nhận xét thiếu thiện cảm về những vận động viên cosplay. Thay vào đó, chỉ có tiếng cười, sự cổ vũ. Là bởi, nếu ai đó cosplay phản cảm, phản văn hóa, thì đã bị ban tổ chức cấm thi đấu ngay từ đầu rồi.

Đừng vì sự bảo thủ, hoặc quá cố chấp mà phê phán một cách phiến diện, cực đoan. Đừng vì thiếu tìm hiểu mà phê phán một cách thiếu chuẩn, oan sai.

Cosplay làm đẹp đường chạy, thêm màu sắc cho giải chạy, thậm chí tôn vinh được các kiểu trang phục với những nền văn minh, sắc thái văn hóa khác nhau.

Cosplay có khi không khỏi vướng víu và bất tiện, nhưng mà vẫn hoàn thành cự li chạy trong khung giờ qui định, thì càng đáng khen ngợi và đáng cổ vũ chứ sao.

Chê, phê phán không đúng, có khi lại khiến chính mình tụt hậu.