Từ câu chuyện tự học của Newton trong đại dịch hạch  

Năm 1665, bệnh dịch hạch vô cùng nguy hiểm đã bùng nổ tại London nước Anh. Nhà bác học Newton khi ấy mới bước vào tuổi đôi mươi và đang là sinh viên của Trinity College thuộc Đại học Cambridge. Trường học của ông buộc phải đóng cửa, ông phải nghỉ học và sống cách ly trong một nông trại cách Cambridge gần 100km.

Trong khoảng thời gian này, bằng sự tự học và tự nghiên cứu, ông đã khởi đầu một số công trình nghiên cứu mà theo đánh giá của các nhà chuyên môn là “làm thay đổi thế giới”.

Đầu tiên, ông hoàn thiện các vấn đề toán học đang nghiên cứu dở dang tại trường. Tiếp theo, Newton xin được một thấu kính và bắt đầu làm thí nghiệm ngay trong phòng ngủ. Ông khoét một cái lỗ trên cửa chớp, cho ánh sáng chiếu qua để bắt lấy chùm tia nhỏ nhất có thể. Chính từ đó, Newton bắt đầu xây dựng cho bản thân các tiên đề đầu tiên về quang hình học.

Năm 1666 hết dịch, Newton trở lại Cambridge với một năng lực tự học, tự nghiên cứu và vốn kiến thức phong phú. Chỉ trong vòng 6 tháng, ông đã vượt xa bạn bè đồng trang lứa và chỉ mất hai năm sau để trở thành giáo sư. Các thành tích ông đạt được đó là nhờ một phần rất lớn vào khoảng thời gian tự học và tự nghiên cứu khi phải cách ly tại nhà vì dịch bệnh.  

Đến tự học trong đại dịch COVID-19

Hiện nay, dạy học trực tuyến là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều học sinh còn quá phụ thuộc vào các bài giảng của thầy cô trên lớp. Vì vậy, khi học theo hình thức mới này, nhiều em không chủ động và thiếu kỹ năng tự học.

Mỗi môn học lại đòi hỏi một cách tiếp cận khác nhau, không phải ai cũng biết cách trang bị cho mình phương pháp học tập phù hợp, hiệu quả. Từ đó làm nảy sinh tâm lý ngại học, tạo nên sức ì khó vượt qua. Thiếu lòng tin vào khả năng tự học, dễ dẫn đến sự chán nản, buông xuôi.

Vậy làm thế nào để hình thành kỹ năng tự học? Trước hết, cần xác định động cơ học tập đúng đắn. Phải xây dựng niềm tin vào khả năng tự học của bản thân, việc học phải trở thành nhu cầu thường trực với mỗi người, từ đó ta mới có được ý chí, nghị lực vượt qua những khó khăn, trở ngại để tự học một cách có hiệu quả.

Lên kế hoạch học tập cụ thể, hàng ngày dành một khung giờ cố định cho việc học, xác định tư tưởng đã ngồi vào bàn học thì phải tập trung cao độ. Đó cũng là cách rèn luyện tính kỷ luật khi học tập.

Thầy cô là người tạo môi trường và tình huống để học sinh có thể rèn luyện khả năng tự giải quyết vấn đề thông qua việc tổ chức hoạt động học và dạy cách học.

Hiện nhiều giáo viên đã sử dụng “Mô hình lớp học đảo ngược”. Theo đó, các hoạt động “Học ở lớp, làm bài tập ở nhà” (trong mô hình lớp học truyền thống) được chuyển thành các hoạt động tự học ở nhà qua video bài giảng, học trực tuyến, nghiên cứu bài học qua Internet và khi đến lớp người học sẽ làm bài tập, trao đổi, chia sẻ các nội dung của bài học, giải quyết các vấn đề, tình huống do giáo viên đặt ra. Bên cạnh đó, đọc sách cũng là một cách tự học vô cùng hiệu quả.

Kỹ năng tự học không chỉ quan trọng trong quãng thời gian ngồi trên ghế nhà trường phổ thông mà còn có ý nghĩa suốt cả đời người, là một trong những năng lực tiên quyết của công dân hiện đại.