Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành có biểu thuế lũy tiến từng phần gồm 7 bậc và mức thuế cao nhất là 35%. Cá nhân bắt đầu chịu thuế với mức thu nhập khởi điểm từ 11 triệu đồng/tháng, và mức giảm trừ gia cảnh là 4,4 triệu đồng/người phụ thuộc.
Mức thu nhập khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân hiện hành có hiệu lực từ tháng 7.2020. Tuy nhiên trong 2 năm qua, tình hình kinh tế - xã hội bị ảnh hưởng nặng nề đại dịch COVID-19 khiến cho nhiều người dân làm công ăn lương sụt giảm mạnh thu nhập, nhiều người thậm chí mất cả công ăn việc làm do hoạt động sản xuất kinh doanh có những giai đoạn đình đốn, khiến cho đời sống cá nhân và gia đình họ gặp vô vàn khó khăn.
Trong bối cảnh đó, nhiều thứ chi phí gia tăng trong bối cảnh dịch bệnh dẫn đến giãn cách xã hội như thực phẩm, chi phí y tế, chăm sóc sức khỏe… càng bào mòn nhanh chóng hầu bao của người lao động.
Trên thực tế, mức thu nhập khởi điểm chịu thuế từ 11 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/người ngay khi được thông qua đã bị dư luận cho rằng không bảo đảm được mức sống bình thường cho các hộ gia đình làm công ăn lương, cho nên càng không thể nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đặc biệt với nhiều người lao động sống và làm việc tại các khu đô thị lớn phải ở nhà thuê, mức thu nhập từ 11 triệu đồng đã phải chịu thuế trở thành một gánh nặng khiến họ khó có thể tích lũy, để dành để mua nhà hay tài sản.
Áp lực càng gia tăng mạnh mẽ hơn lên đời sống người lao động nói riêng và người dân nói chung khi trong 2 tháng đầu năm 2022, chỉ số giá cả (CPI) đã tăng tới 1,68% so với cùng kỳ năm trước trong bối cảnh giá xăng dầu, gas tăng mạnh.
Bước vào tháng 3, giá xăng dầu, gas chưa có hứa hẹn hạ nhiệt do cuộc chiến Nga – Ucraina, cùng với đó thêm một số loại hàng hóa cũng có khả năng tăng giá mạnh như phân bốn, sắt thép và vật liệu xây dựng.
Có những loại hàng hóa tăng giá tác động trực tiếp tới hầu bao của người dân. Có những mặt hàng tác động trực tiếp tới doanh nghiệp, nhưng rồi cuối cùng cũng được tính vào giá thành và người tiêu dùng cũng phải gánh chịu.
Ở lần điều chỉnh gần nhất, mức thu nhập khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân nâng từ 9 triệu lên 11 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh nâng từ 3,6 triệu đồng lên 4,4 triệu đồng/người phụ thuộc. Tuy nhiên, mức tăng như vậy không thấm vào đâu so với mặt bằng giá cả và mức tăng CPI trong nhiều năm qua.
Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành chưa cho phép người dân được khấu trừ các loại chi phí, trong đó có chi phí y tế và chăm sóc sức khỏe mà bảo hiểm y tế không chi trả, nhưng nhiều người dân vẫn phải thường xuyên chi tiêu cho bản thân và gia đình của mình.
Sau 2 năm dịch bệnh khiến đời sống người lao động nhìn chung đầy khó khăn, lao đao, Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi nên khoan sức dân một cách thực chất hơn thay vì mức điều chỉnh “nhỏ giọt”.