Từ trung tâm xã Chế Tạo, đi thêm khoảng 20km đường đồi núi trên con đường bê tông rộng chừng 1m, PV đến được bản Kể Cả, Pú Vá, Háng Tày - một trong địa phương xa nhất của tỉnh Yên Bái, tiếp giáp với 2 tỉnh Lai Châu và Sơn La.
Tại đây, hàng trăm hộ dân vẫn đang phải sống trong cảnh tối tăm do không có điện lưới quốc gia.
Trao đổi với PV, anh Giàng A Dê (bản Pú Vá) cho biết: “Trước đây gia đình mua máy phát điện chạy bằng sức nước đặt ở suối gần nhà. Tuy nhiên, máy thường xuyên bị lũ cuốn trôi rất tốn kém. Không những vậy, do lượng nước không đều nên các thiết bị điện trong nhà thường xuyên hư hỏng, chập cháy”.
Theo anh Dê, lượng nước ở suối vào mùa khô rất ít nên nhiều nhà dù có máy phát cũng không dùng được mà phải thắp đèn dầu, có dùng thì cũng tối om như mực.
Anh này chia sẻ: “Gia đình cũng đã mua 2 tivi nhưng do điện yếu không xem được. Để lên gác năm này qua năm khác, giờ chắc cũng hư hỏng hết rồi”.
3 tháng trước, Dê đã mạnh tay đầu tư hơn 4 triệu để lắp hệ thống kích điện, phát điện bằng năng lượng mặt trời. Giờ đây ở bản, những hôm thời tiết nắng đẹp thì gia đình anh gần như sáng nhất bản.
Anh Dê tâm sự: “Giờ điện sáng hơn trước mà không sợ bị lũ cuốn nữa. Tuy nhiên cũng chỉ đủ thắp sáng chứ không dùng các thiết bị điện tử khác vì máy công suất cũng nhỏ”.
Giống hoàn cảnh gia đình anh Dê, chị Sùng Thị Nảy (ở bàn Kể Cả) cũng cười ra nước mắt vì mấy năm trước gia đình đầu tư khá nhiều tiền để mua máy phát điện 3kg. Sau đó mua thêm 2 chiếc tủ lạnh, tivi, máy xát gạo với hy vọng mở cửa hàng.
Chị Nảy chia sẻ: “Dù đầu tư như vậy nhưng tủ lạnh không dùng được. Muốn dùng được chế độ làm đá thì phải tắt hết các thiết bị điện, còn chế độ làm mát thì không có tác dụng gì. Giờ muốn bán đi nhưng không có gia đình nào có nhu cầu mua. Vì mua cũng không dùng được”.
Không những không có điện lưới quốc gia, những hộ gia đình nơi đây gần như không nắm bắt được tình hình thời sự, tin tức bên ngoài do không có sóng điện thoại. Những gia đình có điều kiện hơn, mua điện thoại về thì cũng phải leo lên núi cách bản 5km để vớt sóng điện thoại sử dụng. Còn lại thì thường vào những ngày đi chợ ngoài trung tâm xã thì tiện vào cửa hàng tải video, ca nhạc về xem.
Trao đổi với PV, ông Sùng A Ký – Trưởng bản Kể Cả cho biết: "Cả bản có 50 hộ thì có hơn 30 hộ có máy phát điện. Còn lại vẫn phải dùng đèn dầu. Người dân nơi đây mong mỏi được có điện lưới quốc gia để phát triển kinh tế, nâng cao trình độ dân trí cho bà con”.
Cùng mong muốn như ông Ký, ông Sùng A Phềnh – Trưởng bản Pú Vá chia sẻ: “Bản hơn 70 hộ thì cũng chỉ có khoảng hơn 40 hộ có máy phát điện để dùng. Đời sống người dân gần như biệt lập với thế giới bên ngoài do không được tiếp cận với thông tin, không có điện ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống người dân nơi đây. Đồng bào Mông nơi đây mong mỏi hết năm này sang năm khác để có điện lưới quốc gia sử dụng. Có như vậy cuộc sống của bà con mới phát triển”.