Tại Điều 77, về BHXH một lần, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đưa ra 2 phương án về quy định hưởng BHXH một lần. 

Cụ thể: Phương án 1 - sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm. 

Phương án 2 - sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần, nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu.

Liên quan đến 2 phương án trên, ông Phan Văn Mến đề nghị bỏ phương án 1; đồng thời sửa đổi Phương án 2 theo hướng bỏ quy định chờ sau 12 tháng.

Lý do ông Mến đưa ra là người lao động chỉ hưởng tối đa trên ½ tổng thời gian đóng BHXH nên vẫn trong diện bao phủ BHXH và khi về già vẫn có khoản trợ cấp để trang trải cuộc sống; sau khi nghỉ việc, một bộ phận người lao động thực sự cần tiền để phục vụ nhu cầu cấp bách nên cần được giải quyết kịp thời, tránh tình trạng người lao động phải tìm đến “tín dụng đen” gây mất trật tự an toàn xã hội; 

Hiện nay, cơ quan BHXH đã có nhiều giải pháp áp dụng ứng dụng công nghệ vào việc quản lý nhưng vẫn còn tình trạng người lao động bị vi phạm vào thời hạn 12 tháng do tại thời điểm giải quyết đã đảm bảo đúng quy định nhưng đơn vị sử dụng lao động báo tăng sau khi cơ quan BHXH đã giải quyết (Căn cứ khoản 1 Điều 99 Luật Bảo hiểm xã hội 2014: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động đơn vị mới phải đăng ký tham gia BHXH; do thanh tra, kiểm tra; do hợp đồng lao động có điều khoản thử việc…).

Hiện có nhiều ý kiến về quy định trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, ông Phan Văn Mến cho biết, điều 75 Dự thảo Luật về “Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu” nêu: “NLĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần. 

Phương án 1 - mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. 

Phương án 2 - mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Đối với trường hợp NLĐ đã đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 71 và Điều 72 của Luật này mà tiếp tục đóng BHXH, thì mỗi năm đóng sau độ tuổi nghỉ hưu cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Liên quan đến 2 phương án trên, theo Giám đốc BHXH TP.Hà Nội thì nên bỏ Phương án 1, thực hiện theo Phương án 2 để đảm bảo sự công bằng giữa người đã hưởng BHXH một lần, sau đó có đủ thời gian tham gia BHXH tương ứng với tỷ lệ 75% với người có số năm tham gia BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%.