Để đi tìm câu trả lời, Uỷ ban Nhân dân TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức hội thảo quốc tế "Giải pháp nhà ở đáp ứng gia tăng dân số 1 triệu người sau mỗi 5 năm ở TPHCM giai đoạn 2021-2035" vào sáng ngày 17.9, nhằm lấy ý kiến xây dựng hoàn thiện các giải pháp một cách có hiệu quả.
Theo số liệu báo cáo hiện nay, trên địa bàn thành phố có khoảng 476.000 hộ chưa có nhà ở hoặc đang sống chung với người thân. Trong đó, có khoảng 20.000 hộ cán bộ, công chức chưa sở hữu nhà ở, có 300.000 hộ có nhu cầu thuê nhà ở xã hội và 143.000 hộ có nhu cầu mua, thuê mua nhà ở xã hội. Ngoài ra, còn có hơn 20.000 hộ sống trên và ven kênh rạch và 35.000 hộ đang sống trong các chung cư cũ cần được cải tạo, nâng cấp hoặc tái định cư. Hầu hết các đối tượng này đều có nhu cầu mua nhà ở thương mại vừa túi tiền hoặc thuê mua nhà ở xã hội trả góp 15 năm, hoặc thuê nhà giá rẻ.
Tuy nhiên, theo nhận xét của ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM thì rào cản đối với người thu nhập thấp ở đô thị khi tạo lập nhà ở là thiếu sản phẩm nhà ở thương mại loại vừa và nhỏ có giá vừa túi tiền, thiếu nhà ở xã hội; thiếu nhà cho thuê giá thấp.
Mặt khác, giá nhà cao gấp 20-25 lần so với thu nhập bình quân trong khi ở các nước phát triển, giá nhà chỉ gấp 5-7 lần. Nhà nước cũng chưa có chính sách tín dụng hỗ trợ người có thu nhập trung bình và thấp ở đô thị tạo lập nhà ở, ngoại trừ gói tín dụng 30.000 tỉ đồng giai đoạn 2013-2016. Chính sách nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014 cũng chỉ mới hỗ trợ tín dụng thuê mua nhà được khoảng 1.000 tỉ đồng, trả góp trong 15 năm.
Tại hội thảo, các chuyên gia trong nước và quốc tế đề xuất các mô hình phát triển nhà ở đáp ứng tình trạng gia tăng dân số, như mô hình phát triển các dự án nhà ở trong các khu đô thị vệ tinh. Mô hình phát triển các dự án Khu dân cư quy mô lớn (mỗi dự án nên có diện tích khoảng trên dưới 50ha trở lên) tại các quận ven và huyện ngoại thành. Mô hình chỉnh trang, tái phát triển các khu vực đô thị cũ. Mô hình nhà ở xã hội để đảm bảo an sinh xã hội…
Các chuyên gia cho rằng trên thế giới, nhiều quốc gia đã quay trở lại nhận trách nhiệm bảo đảm nhu cầu nhà ở cho người dân, thay vì để cho tư nhân làm như trước đây. Trong đó, tập trung vào mô hình nhà ở cộng đồng với cốt lõi là xây dựng, quản lý nhà ở cho người thu nhập thấp và trung bình.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM đưa ra giải pháp là xã hội hóa đầu tư, huy động nguồn lực của các thành phần kinh tế, nhất là coi trọng và phát huy vai trò của khu vực tư nhân là phương thức hiệu quả nhất để phát triển nhà ở, giải quyết bài toán nhà ở đáp ứng tình trạng gia tăng dân số khoảng 1 triệu người trong mỗi 5 năm tại TPHCM. Nhà nước vừa là người ban hành "luật chơi", tạo "sân chơi", vừa đóng vai trò trọng tài, điều phối để thực hiện các mục tiêu phát triển nhà ở, đảm bảo các lợi ích của người dân, doanh nghiệp và an sinh xã hội.