Đơn cử như trường hợp bà V. T. Thanh Hà (ngụ ở Thành phố Thủ Đức) cho biết, gia đình bà có mảnh đất 150m2 ở đường 34, P.Linh Đông. Từ năm 2017, bà muốn tách thửa khu đất để cho con cái nhưng không được giải quyết vì thuộc quy hoạch đất ở xây dựng mới.
“Vì không được tách thửa nên tôi xin phép xây nhà cho thuê để giải quyết kinh tế gia đình. Nhưng khi tôi nộp hồ sơ xin phép xây dựng, địa phương trả lời chỉ cấp phép xây dựng tạm, trong khi các hộ dân lân cận đều được cấp phép xây dựng chính thức”, bà Hà nói.
Ngoài ra, gia đình bà Hà còn có một mảnh đất mặt tiền đường Tam Bình, Q.Thủ Đức, được cấp sổ năm 2013. Khu vực này chỉ duy nhất mảnh đất của bà Hà chưa xây dựng nhà. Vừa qua, bà Hà xin cấp giấy phép xây dựng thì UBND Q.Thủ Đức chỉ cấp giấy phép xây dựng tạm quy mô 1 trệt 2 lầu, trong khi các căn nhà lân cận được xây 3 tầng lầu cũng vì lý do trên.
Trên địa bàn thành phố, có không ít người dân bị ảnh hưởng quyền lợi giống như trường hợp nói trên. Theo Sở Quy hoạch – Kiến trúc, TPHCM có gần 14.000 ha đất hỗn hợp và đất dân cư xây dựng mới, chủ yếu tập trung trong 310 đồ án quy hoạch được lập, thẩm định và phê duyệt từ năm 2013. Diện tích đất này tập trung chủ yếu tại TP.Thủ Đức, Q.7, Q.12, Q.Bình Tân và 3 huyện Nhà Bè, Bình Chánh, Hóc Môn. Dù vậy, các đồ án quy hoạch được thực hiện rất hạn chế, nhất là ở những khu vực đông dân cư nên đa số rơi vào tình trạng quy hoạch treo, khiến người dân gặp khó khi xin cấp phép xây dựng.
Để tháo gỡ cho vấn đề, vào tháng 2.2021, Sở Xây dựng TPHCM cũng đã đề xuất UBND TPHCM cấp phép xây dựng chính thức cho người dân có đất thuộc quy hoạch dân cư xây dựng mới và đất hỗn hợp nhằm tháo gỡ khó khăn cho hàng ngàn hộ dân. Với các chỉ tiêu kiến trúc, quy hoạch của công trình, nhà ở riêng lẻ được xác định theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 9411:2012. Tiêu chuẩn này nêu rõ, nhà ở riêng lẻ được xây dựng không quá 6 tầng, nhà trong hẻm có lộ giới dưới 6m được xây dựng không quá 4 tầng.
Mới đây nhất, Văn phòng UBND TPHCM thông báo kết luận của Phó chủ tịch UBND TPHCM Lê Hòa Bình về các biện pháp tháo gỡ khó khăn, giải quyết quyền và lợi ích chính đáng cho người dân bị ảnh hưởng tại các khu vực quy hoạch có chức năng sử dụng đất hỗn hợp, đất dân cư xây dựng mới.
Theo đó, UBND các quận, huyện và TP.Thủ Đức phối hợp với Sở Quy hoạch – Kiến trúc tổng rà soát, đánh giá hiện trạng sử dụng đất thực tế, nhu cầu kêu gọi đầu tư của tất cả các khu vực quy hoạch có chức năng sử dụng đất hỗn hợp và đất dân cư xây dựng mới trong các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 và 1/5.000 trên địa bàn. Trên cơ sở đó, đề xuất điều chỉnh cục bộ hoặc điều chỉnh tổng thể quy hoạch một cách hợp lý, phù hợp với định hướng, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương rồi trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Công việc điều chỉnh quy hoạch này được lãnh đạo thành phố yêu cầu phải hoàn tất chậm nhất là vào cuối năm 2021 để từ đó mới có thể làm cơ sở cấp giấy phép xây dựng. Như vậy, các hộ dân thuộc diện vướng quy hoạch đất dân cư xây dựng mới và đất ở hỗn hợp phải tiếp tục chờ thêm một thời gian dài nữa mới có thể được hưởng quyền lợi chính đáng của mình.