Nếu quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại đã “khó 1” thì đối với dự án nhà ở xã hội lại “khó gấp đôi - đây cũng là một nguyên nhân góp phần dẫn đến kết quả phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2016-2020 của cả nước chỉ đạt khoảng 41% kế hoạch, trong đó TPHCM tuy đạt 75% kế hoạch, nhưng số lượng thực tế chỉ có 15.000 căn nhà ở xã hội (bình quân 3.000 căn/năm).
Nguồn cung này, theo đánh giá của Hiệp hội bất động sản TPHCM, là chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn. Đặc biệt trong giai đoạn 2021-2023, cả nước mới hoàn thành 72 dự án nhà ở xã hội với 38.128 căn hộ - chỉ đạt 8,5% kế hoạch 5 năm 2021-2025 là 446.000 căn, trong đó TPHCM chỉ hoàn thành đưa vào sử dụng 02 dự án nhà ở xã hội với 623 căn hộ (chuyển tiếp từ giai đoạn 2016-2020) và đã khởi công 07 dự án nhà ở xã hội với 4.996 căn hộ, nhưng do bị vướng pháp lý nên gần như chưa thể triển khai thi công.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TPHCM cho biết, đối với các dự án nhà ở xã hội do doanh nghiệp tự tạo lập quỹ đất thì bị ách tắc ngay từ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư do khó khăn trong thực hiện Nghị định 31/2021/NĐ-CP - quy định đối với quy hoạch đô thị, nội dung thẩm định phải có đánh giá về sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch chi tiết (nếu có), quy hoạch phân khu (nếu có); trường hợp quy hoạch chi tiết, quy hoạch phân khu chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch chung.
Ông Lê Hoàng Châu đề nghị cần sớm tháo gỡ ngay thủ tục về chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư đối với tất cả dự án nhà ở xã hội, và cả dự án nhà ở thương mại trong phạm vi cả nước.
Các địa phương bố trí đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội khi lập, điều chỉnh quy hoạch xây dựng, và triển khai đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất đối với dự án nhà ở xã hội theo quy định của Luật Đấu thầu 2023, để lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực, và khai thác sử dụng hiệu quả quỹ đất công (đất sạch) đã được quy hoạch, để phát triển nhà ở xã hội, khắc phục tình trạng lãng phí nguồn lực đất đai như đã xảy ra trước đây, ông Châu nêu quan điểm.