UBND TPHCM vừa gửi Bộ Kế hoạch và đầu tư dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017 của Quốc hội. Trong đó, nội dung đáng chú ý liên quan đến quản lý thị trường bất động sản và thu thuế là phương án tăng mức thu thuế liên quan đến nhà và đất thứ 2 trở lên. Cụ thể, theo đề xuất, phương án 1 là thu thuế nhà và đất ở mà người sở hữu không trực tiếp sử dụng cho cá nhân và gia đình. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quy định về căn cứ tính thuế, phương pháp tính và thời gian áp dụng. Còn phương án 2, TPHCM đề xuất cho phép tăng mức thu liên quan đến nhà đất thứ 2 trở lên như lệ phí trước bạ khi mua, nhận chuyển nhượng nhà đất thứ 2 trở lên, thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động này, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.
Với phương án 2, HĐND TPHCM sẽ quyết định áp dụng mức tăng, đáng chú ý là tăng tỷ lệ thu lệ phí trước bạ khi mua, nhận chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên từ 0,5% giá trị chuyển nhượng lên 2% và mức tối đa một hồ sơ chuyển nhượng từ 500 triệu đồng/hồ sơ lên 1 tỉ đồng/hồ sơ. Theo UBND TPHCM, nếu thực hiện thì trước mắt có thể điều chỉnh hành vi đầu cơ nhà đất trên địa bàn. Từ đó, làm tiền đề cho việc ban hành sắc thuế mới.
Theo ý kiến nhiều chuyên gia, việc đánh thuế để ngăn đầu cơ là đúng đắn, tuy nhiên cần nghiên cứu kỹ cho phù hợp. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA), hiện nay người sở hữu nhà tại Việt Nam chưa phải nộp thuế tài sản nhà ở, mới chỉ phải nộp thuế đất phi nông nghiệp, trong đó thuế suất đối với đất ở trong hạn mức là 0,03% bảng giá đất. Mức nộp thuế này quá thấp, gần như không đáng kể và không đủ sức điều tiết thị trường. Tuy nhiên cũng nên nhìn nhận nhiều góc cạnh trước khi đưa ra chính sách. Theo ông Châu, để đánh thuế nhà và tài sản tại Việt Nam phải giải quyết được bài toán giảm tiền sử dụng đất xuống mức hợp lý hơn để tránh thuế chồng thuế.
Theo ý kiến của ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Cty bất động sản Trường Phát, hiện tiền sử dụng đất thu một lần (không thu hằng năm) chiếm khoảng 10% giá trị căn hộ, chiếm trên dưới 30% giá trị nhà phố liền thổ (nhà gắn liền với đất). Riêng đối với biệt thự, tiền sử dụng đất đang chiếm 50% giá trị căn nhà. Chừng nào tiền sử dụng đất vẫn còn chiếm tỷ trọng quá lớn trên tổng giá trị bất động sản, việc đánh thuế tài sản sẽ dẫn đến tình huống thuế chồng thuế. Bởi lẽ, các quốc gia phát triển chỉ thu thuế nhà và đất hằng năm, nhưng không thu tiền sử dụng đất một lần. Ngoài ra, việc thu lệ phí trước bạ căn nhà thứ 2 là chưa phù hợp, mà cần tính thuế trên diện tích đất và giá trị đất thì hợp lý hơn. Nguyên nhân vì có những bất động sản được giao dịch mà chưa có giấy chứng nhận quyền sở hữu, ví dụ như nhà ở hình thành trong tương lai, thì không thể có cơ sở để tính thuế, nhà nước chỉ thu được thuế thu nhập cá nhân.