Hơn 2 năm chỉ hoàn thành 1 dự án nhà ở xã hội

Giai đoạn 2021 - 2025, TP Hồ Chí Minh đặt mục tiêu nhà ở xã hội là 35.000 căn, tương đương 2,5 triệu m2 sàn, cao hơn gấp đôi giai đoạn 2016 - 2020 (gần 15.000 căn).

Nhưng hơn hai năm qua, thành phố mới có một dự án nhà ở xã hội hoàn thành với 260 căn. Hiện thành phố đang triển khai 9 dự án nhà ở xã hội với quy mô 6.383 căn (trong đó có 5 dự án chuyến tiếp từ giai đoạn 2016 - 2020).

Tuy nhiên, 4 dự án nhà ở xã hội dù khởi công khá rầm rộ vào dịp 30.4 và 2.9 năm ngoái song đến nay tiến độ rất chậm, thậm chí ngừng thi công do vướng mắc về thủ tục đầu tư.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự trì trệ trong việc triển khai các dự án nhà ở xã hội. Theo ông Mai Thanh Tùng - Phó Trưởng Phòng Phát triển nhà và thị trường bất động sản (Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh), các bước thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội còn phức tạp.

Ngoài thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500,… các dự án nhà ở xã hội phải thực hiện thêm các thủ tục như: thẩm định giá bán nhà ở xã hội, xác nhận đối tượng mua, thuê mua nhà ở xã hội,...

Bên cạnh đó, thủ tục điều chỉnh quy hoạch tỉ lệ 1/2000, quy hoạch chi tiết 1/500 mất nhiều thời gian. Ông Mai Thanh Tùng cho biết, theo Luật Đầu tư, Nhà nước chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án phù hợp quy hoạch nhưng không nêu rõ cấp độ nào.

Thực tế triển khai các dự án nhà ở xã hội, nếu tăng mật độ xây dựng hoặc hệ số sử dụng đất thì phải điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết. Tuy nhiên, quy định hiện hành không nêu rõ phải điều chỉnh trước khi chấp thuận chủ trương đầu tư hay không. Do đó, nếu thực hiện tuần tự các thủ tục điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, chấp thuận chủ trương sẽ kéo dài một đến hai năm.

Cũng theo đại diện Sở Xây dựng, quy định các dự án nhà ở thương mại phải dành 20% quỹ đất xây nhà xã hội là bất cập vì với dự án nhỏ hoặc nằm trong khu đất có giá trị thương mại rất cao, nếu phải dành quỹ đất xây nhà xã hội sẽ không đảm bảo hiệu quả.

Mặt khác, với một số dự án cao cấp, người dân sống trong các căn nhà ở xã hội sẽ gặp khó khăn khi phải trả phí dịch vụ cao. Quỹ đất nhà ở xã hội dàn trải, nhỏ lẻ theo các dự án thương mại cũng không phát huy được sự chủ động, linh hoạt của địa phương.

Nghị quyết mới có thể rút ngắn thời gian xây dựng dự án

Ông Trần Hoàng Quân - Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, cho biết trong dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 vừa trình Quốc hội xem xét ban hành có 4 chính sách liên quan đến phát triển nhà ở xã hội.

Cụ thể, về công tác quy hoạch chi tiết, đối với nhà ở xã hội, nhiệm vụ quy hoạch chi tiết được làm đồng thời với việc lập đồ án quy hoạch chi tiết. Điểm then chốt rút ngắn thời gian để thực hiện công tác này đó là việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư có liên quan đối với nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chi tiết được thực hiện cùng một thời điểm.

Chinh sách đặc thù tiếp theo là nếu quy hoạch chi tiết, quy hoạch phân khu chưa phù hợp với quy hoạch chung thì TP Hồ Chí Minh được chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy hoạch chung, chỉ tiêu hệ số sử dụng đất hoặc mật độ xây dựng theo quy định về nhà ở xã hội.

Nếu quy hoạch chi tiết chưa phù hợp với quy hoạch phân khu, thành phố cũng được chấp thuận chủ trương đầu tư. Quy hoạch phân khu, chi tiết được phê duyệt trước khi lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng và các bước tiếp theo.

Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, nghị quyết mới này còn cho phép TP Hồ Chí Minh được phê duyệt quy hoạch, bố trí quỹ đất xây nhà ở xã hội trong dự án thương mại ở nơi khác trên địa bàn.

"Điều này có nghĩa là trong phạm vi dự án nhà ở thương mại, nhà đầu tư có thể đề xuất để bố trí một quỹ đất khác theo quy hoạch đã được phê duyệt" - ông Quân nói.

Bên cạnh đó, nghị quyết mới này còn làm rõ hình thức sử dụng đất để phát triển nhà ở xã hội. Cho phép các dự án có quyền sử dụng đất hợp pháp, phù hợp được tiến hành các thủ tục để xây dựng nhà ở xã hội.

"Những giải pháp trên sẽ giúp thành phố đẩy nhanh quy trình phát triển nhà ở xã hội trong thời gian tới" - ông Quân nói.

Theo Sở Xây dựng, Thành phố đã bố trí 20 khu đất rộng 38 ha thuộc đề án đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp.

Ngoài ra, Thành phố còn có quỹ đất 20% dành cho nhà ở xã hội, người thu nhập thấp ở 25 khu đất để xây dự án nhà ở thương mại, với tổng diện tích 57 ha. Trong số này, 14 dự án có đất sạch đang làm thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.