Thống kê mới nhất của Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh về nhà ở xã hội cho thấy, hiện trên địa bàn thành phố có 9 dự án nhà ở xã hội đang triển khai với diện tích đất 17,54ha, quy mô 6.383 căn hộ. Dẫu vậy, Sở Xây dựng lo ngại, nếu không quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở lưu trú công nhân, thì rất khó có dự án đủ điều kiện để hấp thụ gói 120.000 tỉ đồng.
Việc phát triển các dự án nhà ở xã hội tại Thành phố Hồ Chí Minh gặp vướng mắc chủ yếu do thủ tục đầu tư còn phức tạp. Theo đó, ngoài việc phải thực hiện đầy đủ các thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, giao đất, tính tiền sử dụng đất, ký quỹ… như các dự án nhà ở thương mại, các dự án nhà ở xã hội còn phải thực hiện thêm nhiều thủ tục như thẩm định giá bán nhà ở xã hội, xác nhận đối tượng mua, thuê mua nhà ở xã hội, kiểm toán chi phí để xác định lợi nhuận định mức. Bên cạnh đó, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại một số dự án nhà ở xã hội rất khó khăn, kéo dài khiến tiến độ thực hiện dự án chậm, thậm chí không thực hiện được. Có những doanh nghiệp phải mất nhiều năm mà vẫn chưa thể hoàn thành xong thủ tục để khởi công xây dựng.
Trong khi đó, thời gian triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng với mức lãi suất ưu đãi 8,7%/năm đối với chủ đầu tư là chỉ áp dụng đến hết ngày 30.6.2023, sau đó sẽ được điều chỉnh thấp hơn 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay bình quân trung và dài hạn của 4 ngân hàng thương mại nhà nước. Qua trao đổi với lãnh đạo một số ngân hàng, được biết họ cũng đã chủ động tiếp cận các dự án nhà ở xã hội đang làm thủ tục và sẵn sàng rót vốn nếu dự án đủ pháp lý. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể vay vốn từ gói này hay không phụ thuộc rất lớn vào tiến độ giải quyết pháp lý cho các dự án.
Cụ thể theo báo cáo từ Sở Xây dựng cho thấy, tiến độ phát triển nhà ở xã hội như hiện nay còn khá chậm, gây nhiều áp lực. Cho đến quý 1 vừa qua, toàn thành phố chỉ có 1 dự án nhà ở xã hội được hoàn thành và đưa vào sử dụng là Dự án Nhà ở xã hội HQC Bình Trưng Đông (thành phố Thủ Đức). Ngay cả 9 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai trên địa bàn TP Hồ Chí Minh hiện hầu hết đều đã làm lễ khởi công từ nhiều năm trước nhưng đến nay vẫn chưa có hoạt động xây dựng vì gặp vướng mắc về mặt thủ tục. Riêng trong năm 2022, thành phố có 4 dự án được tổ chức động thổ, nhưng đến nay, chỉ mới có 1 dự án hoàn tất thủ tục đầu tư xây dựng, 3 dự án còn lại vẫn đang thực hiện thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng.
Ông Nguyễn Ninh, Giám đốc Công ty đầu tư xây dựng Bất động sản Kiến Ninh, TP Hồ Chí Minh cho biết, công ty ông cũng đang cố gắng để tham gia góp vốn đầu tư và phân phối cho một vài dự án nhà ở xã hội. Tuy nhiên, thực tế với tình hình tháo gỡ pháp lý như hiện tại, thì rất khó để doanh nghiệp xây nhà ở xã hội và người dân ở TP Hồ Chí Minh vay được từ gói 120.000 tỉ đồng. Bởi vì mỗi dự án dù có thuận lợi đến mấy cũng phải mất hơn 1 năm mới có thể được duyệt xong pháp lý chứ chưa nói đến việc triển khai xây dựng. Cơ quan quản lý nhà nước phải giải quyết nhanh thủ tục hành chính và sớm duyệt cấp phép cho dự án nhà ở xã hội. Có như vậy, thì khả năng hấp thụ gói 120.000 tỉ đồng mới được cải thiện, ông Ninh nhận định.