Bộ Xây dựng đã có công văn 2258/BXD-QLN trả lời đại biểu Quốc hội Nguyễn Tạo về nội dung chất vấn liên quan đến các tồn tại, bất cập trong NƠXH.

Trước đó, gửi đến Bộ Xây dựng, ông Tạo cho rằng trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách thể hiện sự nỗ lực trong việc tạo dựng NƠXH cho các đối tượng có thu nhập thấp, gặp khó khăn về chỗ ở: nhưng tình trạng thiếu NƠXH, nhà ở cho công nhân đến nay vẫn còn nhiều bất cập, tồn tại kéo dài.

Trong văn bản trả lời của Bộ Xây dựng nêu rõ tình trạng thiếu nguồn vốn ưu đãi và cơ chế khuyến khích chủ đầu tư tham gia đầu tư xây dựng NƠXH và chính sách hỗ trợ mang tính khả thi cho đối tượng mua NƠXH.

Bộ Xây dựng cho rằng, sau khi gói 30.000 tỉ đồng cho vay phát triển NƠXH kết thúc năm 2016 thì ngân sách nhà nước không đáp ứng được nhu cầu về nguồn vốn ưu đãi để phát triển NƠXH.

Theo số liệu báo cáo, Ngân hàng Nhà nước đã đề xuất bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn cho nhu cầu vốn hỗ trợ NƠXH giai đoạn 2016-2020 là 18.977,5 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến nay, Ngân hàng Chính sách xã hội mới chỉ được phân bổ 2.163 tỉ đồng (mới chỉ đạt 24% so với nhu cầu giai đoạn 2016-2020).

Đối với các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định chưa được bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho vay NƠXH, vì vậy, trong giai doạn 2016-2020 chưa có chủ đầu tư dự án NƠXH nào được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.

Trong thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề xuất Quốc hội, Chính phủ ban hành Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

Về cơ chế chính sách hỗ trợ chủ đầu tư, để khuyến khích chủ đầu tư tham gia phát triển NƠXH, Quốc hội và Chính phủ đã có các chính sách hỗ trợ chủ đầu tư trong đầu tư xây dựng NƠXH như: miễn, giảm tiền sử dụng đất; hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, tổ chức tín dụng đang hoạt động tại Việt Nam; miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp...

Tuy nhiên, qua tổng kết, đánh giá thi hành Luật Nhà ở năm 2014 thì các chính sách ưu đãi trên vẫn chưa thực sự đủ mạnh để thu hút và khuyến khích các nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng NƠXH. Bộ Xây dựng đang nghiên cứu, đề xuất các chính sách mới để đưa vào dự thảo Luật sửa đổi Luật Nhà ở trình Quốc hội vào tháng 6.2023.

Một vấn đề mà trong văn bản Bộ Xây dựng có nêu đó là liên quan đến giải pháp xử lý tình trạng đối tượng được mua NƠXH chưa đúng quy định.

Thực tế vừa qua, Bộ Xây dựng đã nghiên cứu, xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28.01.2022 về quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng. Theo đó, tại điểm b khoản 1, điểm b khoản 6 Điều 64 đã bổ sung và quy định cụ thể hành vi vi phạm về bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH không đúng đối tượng theo quy định và biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thu hồi NƠXH và buộc hoàn trả bên mua, bên thuê mua số tiền mua, thuê, thuê mua NƠXH.

Đồng thời, Bộ Xây dựng đã có các văn bản đôn đốc các địa phương đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra các hành vi vi phạm trong việc bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Trong thời gian qua, Bộ Xây dựng đã nghiên cứu, phân tích, đánh giá một số tồn tại, bất cập trong việc thực hiện các chính sách phát triển NƠXH, trong đó có quy định về việc dành quỹ đất 20% để phát triển NƠXH. Bên cạnh những tồn tại, vướng mắc trong quy định đã được sửa đổi, bổ sung trong Nghị định thuộc phạm vi thẩm quyền của Chính phủ thì còn có những nội dung tồn tại, vướng mắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội và cần được sửa đổi trong Luật Nhà ở năm 2014.