Giữa tháng 4.2021, Thường trực HĐND TP. Hà Nội đề nghị UBND TP. Hà Nội chỉ đạo rà soát, báo cáo thực trạng quỹ nhà biệt thự và công trình kiến trúc có giá trị xây dựng trước năm 1954 trên địa bàn. Trong đó, đề nghị nêu rõ số lượng, địa chỉ cụ thể, hiện trạng, phân loại và xếp theo từng nhóm, hình thức sở hữu... Từ đó đề xuất giải pháp quản lý trong thời gian tới, đề xuất danh mục biệt thự và công trình kiến trúc có giá trị xây dựng trước năm 1954 cần bảo trì, cải tạo, chỉnh trang, bảo tồn giai đoạn 2021-2025.
Ghi nhận của Lao Động ngày 21.4, tình trạng các biệt thự cổ xuống cấp hay bị cơi nới, xây thêm làm biến dạng và sử dụng sai mục đích đang diễn ra khá phổ biến. Hầu hết các biệt thự cổ đều được trưng dụng làm nơi kinh doanh, bãi trông giữ xe hoặc bỏ hoang.
Cụ thể, tại khu vực phố Hàng Bồ (Hoàn Kiếm, Hà Nội), bên cạnh những tòa nhà hiện đại, kiên cố đó là căn nhà cổ đã nhuốm màu thời gian ở số 57 Hàng Bồ. Có thể dễ dàng nhận thấy các khung cửa chính và cửa sổ đã xuống cấp, các mảng tường bong tróc. Ở phía tầng dưới đã được người dân sử dụng làm nơi kinh doanh.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở trên phố Phùng Hưng (Hoàn Kiếm, Hà Nội) những căn biệt thự sát nhau được tận dụng để kinh doanh hàng ăn uống và nhiều dịch vụ khác.
Bên cạnh đó, biệt thự cổ kiểu Pháp nằm ở số 46 Hàng Bài, nằm ở vị trí đắc địa được coi là đất vàng của thủ đô nhưng từ lâu đã để hoang phế, xuống cấp nghiêm trọng. Khoảng sân rộng lớn bên trong được sử dụng làm bãi trông giữ xe.
Tại phố Quán Sứ (Hoàn Kiếm, Hà Nội) những biệt thự có độ tuổi gần 100 năm đã được cải tạo để sử dụng với mục đích kinh doanh cà phê. Ngay cạnh đó cũng có căn biệt thự đang được tiến hành cải tạo, trong thời gian đó mặt tiền được sử dụng làm nơi trông giữ xe máy.
Trao đổi với Lao Động ông Nguyễn Duy Hùng (41 tuổi) hiện đang thuê mặt bằng kinh doanh ở khu vực này cho biết, các nhà biệt thự cũ ở xung quanh khu vực phố cổ đã tồn tại gần 1 thế kỉ nên việc xuống cấp là khó tránh khỏi. Nhiều nhà muốn cải tạo để có thể chỗ ở rộng rãi và an toàn hơn nhưng không được nên họ đành chuyển sang cho thuê mặt bằng.
Các căn biệt thự cũ ở các phố như Quán Thánh, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo,... cũng đã được cho thuê mặt bằng sử dụng làm nơi kinh doanh, buôn bán nhỏ lẻ. Điểm chung của các ngôi biệt thự cổ và nhà cổ là đều đã cũ kỹ và xuống cấp nghiêm trọng.
Liên quan đến vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, UBND thành phố tán thành về chủ trương thiết lập danh mục nhà biệt thự cũ được xây dựng từ trước năm 1954 trên địa bàn thành phố. Đồng thời UBND TP cũng giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Viện Quy hoạch xây dựng, các sở, ngành thành phố và đơn vị có liên quan hoàn chỉnh báo cáo thành phố.