Đón đầu... thị xã
Huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa đang là “điểm nóng” tình trạng chuyển đất lúa, đất nông nghiệp... sang đất thổ cư, nhất là trước thông tin huyện này dự kiến sẽ lên thị xã trong năm 2020. Tại các xã như Diên An, Diên Toàn, Diên Thạnh, Diên Phú... hàng ngày có rất nhiều nhân viên bất động sản đi “săn lùng” hỏi mua đất. Đáng nói là nhiều người dân thấy lợi trước mắt, đã bán tháo rất nhiều ruộng lúa hoặc mảnh vườn (đất trồng cây lâu năm) đã nuôi sống gia đình mình bao đời. Ông N.T (xã Diên An, huyện Diên Khánh) cho biết, từ khi đường Võ Nguyên Giáp, nối Nha Trang với Quốc lộ 1 và đường đi Đà Lạt (Lâm Đồng) được mở ra, giá đất ở xung quanh con đường trên, chạy qua các xã Diên An, Diên Toàn... “đội” lên chóng mặt. Nhiều công ty kinh doanh bất động sản kéo về đây mua đất lúa, đất trồng cây lâu năm với giá thấp rồi chuyển sang đất thổ cư, phân lô để rao bán giá cao. Giá đất (tùy loại) tăng từ 3,5 đến 4 triệu đồng/m2 lên 12 - 15 triệu đồng/m2.
Điều này đặt ra câu hỏi, đất ruộng ngày càng thu hẹp, người dân sau này sinh kế ra sao? Khi chúng tôi hỏi mua đất, một người dân xã Diên An thở ra: “Ở đây làm gì còn đất đâu mà mua. Dân họ ồ ạt bán hết rồi. Làm nông mãi họ cũng không giàu lên nên bán lấy tiền là nhanh nhất. Nghĩ thế là họ bán thôi chứ đâu nghĩ sau này ra sao”. Còn ông T dẫn chúng tôi đến một cái ao rồi bảo: “Còn cái ao này cậu có mua không tôi hỏi chủ giúp cho. Sau này có làm gì thì lấp thôi”.
Quy hoạch chồng chéo
Theo ông Đinh Văn Thiệu - Chủ tịch UBND huyện Diên Khánh tại văn bản số 104 ngày 16.5.2019, trong những năm cuối năm 2018 và đầu năm 2019, do thị trường bất động sản có biến động lớn, Diên Khánh là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng do tác động này. Vì vậy, hồ sơ đăng ký biến động đất đai của người sử dụng đất có yêu cầu đo đạc, tách thửa, chuyển nhượng, chia tách quyền sử dụng đất rất lớn.
Báo cáo giám sát của HĐND huyện Diên Khánh vào tháng 4.2019 cho thấy, diện tích đất chuyển mục đích từ đất lúa sang đất ở trên địa bàn huyện này là rất lớn. Cụ thể, tại các xã Diên An, Diên Toàn, Diên Thạnh, Diên Phú trong các năm 2017, 2018 hơn là 133 nghìn m2. Tuy nhiên, diện tích xây dựng lại chiếm tỉ lệ thấp so với diện tích đã được chuyển mục đích (12,5%), tức là chỉ xây dựng khoảng 17.000 m2. Ngoài ra, việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong một số vùng dự kiến phân lô, tách thửa chưa được nhà đầu tư thực hiện đúng theo quy định của chính quyền huyện.
Điều đáng nói là dù ồ ạt chuyển đổi mục đích sử dụng đất (nhất là đất lúa, đất trồng cây lâu năm...) sang đất ở, các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và quy hoạch ngành lại không đồng bộ thống nhất, dẫn đến sự chồng chéo, khó khăn trong quản lý quy hoạch, cấp phép xây dựng.
“Cơ sở hạ tầng kỹ thuật trong các dự án khu đô thị, khu tái định cư và khu dân cư mới hình thành chưa được đồng tư đồng bộ, cấp nước, thoát nước, điện, cây xanh, giao thông nội bộ chật hẹp, có nơi hệ thống hạ tầng kỹ thuật đã xuống cấp, không đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân” - HĐND huyện Diên Khánh cho hay. HĐND huyện Diên Khánh đề nghị chính quyền huyện này chỉ đạo các cơ quan, phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh tăng cường công tác kiểm tra về kiến trúc, xây dựng, tiến độ triển khai dự án và xử lý các vi phạm về trật tự xây dựng, trong đó có các dự án đã và đang được cấp phép xây dựng trên diện tích đất lúa.