Mắc kẹt khi mua nhà ở xã hội qua tay

Năm 2020, ông Đ.T.M bán hết nhà cửa ở quê được 1,2 tỉ đồng theo con lên Hà Nội. Với số tiền này, ông được người quen mách mua nhà ở xã hội qua tay trên địa bàn phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.

Sau khi thương lượng với chủ nhà, ông M mua được căn hộ 36 m2 với giá gần 900 triệu đồng. Ban đầu ông rất mừng vì với số tiền dưới 1 tỉ đã mua được căn hộ ở Hà Nội. Thế nhưng, sau một thời gian, ông M hối hận vì căn nhà của mình vướng phải nhiều thủ tục pháp lý.

Ông M cho biết, sau khi vào ở ông mới biết người chủ cũ mua nhà ở xã hội không được phép bán ngay. Do đó, ông M chỉ có thể làm giấy tờ viết tay mua bán căn hộ mà không thực hiện được thủ tục sang tên đổi chủ.

Qua một thời gian ở căn hộ này, ông M ra công an phường xin làm thủ tục đăng ký thường trú để cháu mình được đi học trường công. Tuy nhiên, sau khi xem xét giấy tờ, cán bộ phường cho biết, giấy tờ của ông không hợp lệ nên không thể làm thủ tục đăng ký thường trú.

Cùng hoàn cảnh với ông M, anh N.T.L cũng mắc kẹt khi mua nhà ở xã hội. Anh L cho biết năm 2021, vợ chồng anh tích cóp được hơn 500 triệu đồng. Với số tiền này anh rất khó lựa chọn mua nhà ở Hà Nội. Tuy nhiên, thời điểm đó, một người quen giới thiệu anh mua căn nhà ở xã hội với giá hơn 700 triệu đồng. Sau khi vào ở nhà mới, anh L thay chủ cũ trả nốt số tiền còn lại với chủ đầu tư. Tuy nhiên, anh vẫn chưa thể sang tên căn hộ vì vướng thủ tục pháp lý.

Anh L cho biết, việc không được sang tên căn hộ khiến gia đình anh gặp nhiều khó khăn. Thời gian qua, anh cần vay vốn ngân hàng để làm ăn nhưng giấy tờ mua bán viết tay của anh không được ngân hàng chấp nhận. Giờ đây anh muốn bán căn hộ này nhưng thủ tục cũng rất lằng nhằng.

Nhà ở xã hội không được bán ngay

Trao đổi về vấn đề pháp lý liên quan đến nhà ở xã hội, Luật gia Nguyễn Thu Trang, Văn phòng Luật sư Hưng Đạo Thăng Long cho biết, nhà ở xã hội ra đời với mục đích cung cấp thêm các căn hộ giá rẻ hơn thị trường (nhà ở thương mại) để giải quyết nhu cầu nhà ở giá rẻ cho các hộ gia đình có trong chính sách hiện hành. Theo đó, việc mua bán nhà ở xã hội được quy định rất chặt chẽ.

Theo khoản 4 Điều 62 Luật Nhà ở 2014 quy định: “Bên thuê mua, bên mua nhà ở xã hội không được bán lại nhà ở trong thời hạn tối thiểu là 5 năm, kể từ thời điểm thanh toán hết tiền thuê mua, tiền mua nhà ở; trường hợp trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày bên mua, bên thuê mua đã thanh toán hết tiền mua, thuê mua nhà ở mà có nhu cầu bán nhà ở này thì chỉ được bán lại cho đơn vị quản lý nhà ở xã hội đó hoặc bán cho đối tượng thuộc diện được mua nhà ở xã hội nếu đơn vị này không mua với giá bán tối đa bằng giá bán nhà ở xã hội cùng loại tại cùng địa điểm, thời điểm bán và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Như vậy, theo quy định hiện hành việc người mua, thuê nhà ở xã hội không được bán lại nhà ở trong thời hạn tối thiểu là 5 năm.

Việc mua bán nhà ở xã hội theo cơ chế thị trường được quy định tại khoản 5 Điều 62 Luật Nhà ở 2014 như sau: Bên mua, bên thuê mua nhà ở xã hội được bán lại nhà ở này theo cơ chế thị trường cho các đối tượng có nhu cầu sau thời hạn 05 năm, kể từ khi đã thanh toán hết tiền mua, tiền thuê mua nhà ở và đã được cấp Giấy chứng nhận nhưng phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định của Chính phủ và nộp thuế thu nhập theo quy định của pháp luật thuế; trường hợp bán cho đối tượng thuộc diện được mua nhà ở xã hội quy định tại Luật này thì chỉ được bán với giá tối đa bằng giá bán nhà ở xã hội cùng loại tại cùng địa điểm, thời điểm bán và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Như vậy, việc mua bán nhà ở xã hội qua tay khi chưa đủ điều kiện là trái quy định của pháp luật. Theo đó, người mua nhà sẽ phải chịu nhiều rủi ro pháp lý, thậm chí là mất trắng. Do đó, người dân cần tìm hiểu kỹ nếu nhà ở xã hội không đủ điều kiện để mua bán theo cơ chế thị trường thì tuyệt đối không mua.