“Chiếc bánh bị rỉa dần”

Rừng bần Tuần Lễ nức tiếng là rừng bần cổ duy nhất tại Việt Nam, được các nhà khoa học xác định là tài nguyên quốc gia quý giá. Ngoài giá trị về sinh học, lịch sử và cảnh quan, rừng bần nơi đây còn góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu, ngăn mặn xâm thực, giữ nước ngọt, đặc biệt “lá chắn” sóng và gió bão, bảo vệ làng mạc…

Chính vì những ý nghĩa và tầm quan trọng đó, tháng 8.2002, UBND huyện Vạn Ninh ban hành phương án quản lý, bảo vệ, khôi phục 20ha rừng ngập mặn Tuần Lễ. Phương án này “ra đời” trong bối cảnh rừng ngập mặn ở đây bị tàn phá nghiêm trọng để làm đìa nuôi tôm, làm đường ngang để đi đến các đìa, làm chia cắt và ngăn cách nước thủy triều ra vào, phá hủy điều kiện sống của cây đước, cây bần. Bên cạnh đó, việc đào bới vỏ sò, san hô, lấn chiếm đất làm nhà trái phép, phá hủy bộ rễ chùm của cây, dẫn đến rừng ngập mặn ở đây ngày càng bị thu hẹp, số cây bần cổ thụ ngày càng ít đi.

Những tưởng phương án trên sẽ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi những tác nhân tiêu cực, thế nhưng từ đó đến nay, rừng ngập mặn Tuần Lễ như “chiếc bánh bị rỉa dần”.

Ông Ngô Minh Thơ - người dân sống lâu năm tại đây - bức xúc, không chỉ người ta chiếm đất, phá rừng bần mà tình trạng xây dựng trái phép còn diễn ra nhiều năm nay. “Thật xót xa khi chứng kiến một khu rừng bần rộng lớn trước đây giờ đã bị tàn phá hết. Đất đai thì bị phân lô, xây nhà trái phép nhưng không thấy chính quyền kiên quyết ngăn chặn” - ông Thơ bất bình.

Và theo kiểm đếm của ông, ở đây có khoảng 150 công trình nhà cửa “mọc” lên. Nhất là vào năm 2018, hòng “đón đầu” đặc khu Bắc Vân Phong dự kiến hình thành, nhiều cá nhân đua nhau san nền, phân lô. Giờ đây, Tuần Lễ hình thành khoảng 100 nền đất, giá từ 400-500 triệu đồng/nền (tùy vào diện tích).

Còn nhiều vấn đề

Thực hiện phương án bảo vệ ban hành vào năm 2002, khoảng 20ha rừng bần tại Tuần Lễ đã được quy hoạch, phân vùng. Ngoài ra, gần 500 cây bần cổ thụ đã được đánh số, treo biển để theo dõi, quản lý đồng thời được khoanh nuôi, trồng dặm bổ sung. Rừng được giao khoán cho các hộ dân trong thôn quản lý, mỗi hộ 0,5ha.

Về phía chính quyền, UBND xã Vạn Thọ thành lập 6 tổ bảo vệ rừng với hơn 30 người. Người dân nhận khoán được trả tiền giao khoán rừng, các tổ bảo vệ cũng được cấp kinh phí hàng năm để hoạt động. Vậy nhưng, rừng ngập mặn vẫn “chảy máu”. Một lãnh đạo UBND huyện Vạn Ninh nói rằng: “Việc quản lý rừng bần ở Tuần Lễ là vấn đề phức tạp, cần nhiều thời gian mới trả lời hết”.

Trong khi đó, trao đổi với báo chí, ông Đỗ Anh Thy - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NNPTNT) Khánh Hòa - cho biết: “Chúng tôi sẽ thành lập đoàn xuống thôn Tuần Lễ, xã Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh để kiểm tra mức độ rừng bần bị tàn phá và đề nghị xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân quản lý nếu có vi phạm”. Ông Thy cho rằng, do mới nhận chức được 4 tháng nên “nhiều vấn đề còn chưa nắm hết”.