“Sốt đất”, người dân vùng cao bỏ việc đi làm môi giới

Tại dự thảo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh năm 2023 của Chính phủ, Bộ Tư pháp đề xuất xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), trong đó, nghiên cứu, bổ sung quy định đối với thu nhập của cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản (BĐS) tính theo thời gian nắm giữ.

Theo Bộ Tư pháp, cần áp dụng thuế suất cao hơn đối với người bán khi thời gian nắm giữ BĐS ngắn để có mức độ điều tiết hợp lý. Việc này cũng nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ đất đai, dẫn tới bong bóng BĐS.

Bộ Tư pháp cho rằng, thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng BĐS được xác định là giá chuyển nhượng từng lần và thuế suất đối với thu nhập từ chuyển nhượng BĐS hiện nay là 2%.

Tuy nhiên, thời gian qua đã phát sinh tình trạng cá nhân thực hiện chuyển nhượng BĐS nhưng kê khai giá trong hồ sơ thuế thấp hơn giá thực tế, gây thất thu thuế. Theo đó, cần nghiên cứu để điều tiết thuế cao hơn khi chuyển nhượng đối với các trường hợp đầu cơ BĐS trong thời gian ngắn gây bất ổn cho thị trường.

Theo ghi nhận của PV Báo Lao động, những năm qua, rất nhiều nhà đầu tư lên các tỉnh Tây Bắc mua gom đất rừng, đất ven lòng hồ, khu du lịch. Tuy nhiên họ chỉ mua để đầu cơ chứ hầu như không sử dụng. Việc này dẫn đến giá nhà đất ở các địa phương vùng cao bị đẩy giá, một số người muốn mua để ở, khó tiếp cận giá trị thật.

Đơn cử như tại xã Hiền Lương và xã Vầy Nưa của huyện Đà Bắc (thuộc vùng lòng hồ Hòa Bình) khoảng giữa năm 2021, mỗi ngày có hàng chục lượt người từ khắp nơi đổ về địa phương để “săn” đất, từ đất thổ cư, cho đến đất vườn, đất nông, lâm nghiệp… Chỉ cần là mảnh đất gần với khu vực hồ Hòa Bình, là sẽ không thiếu người mua.

Từ đó, giá đất tại đây tăng phi mã, một ha đất đồi vị trí giáp mặt hồ năm 2018 giá chỉ khoảng 40 - 60 triệu đồng thì đến cuối năm 2021 đã bị “thổi giá” lên 400 - 500 triệu đồng/ha.

Thời điểm sốt đất, nhiều người dân địa phương còn canh tác nương rẫy, công nhân bỏ việc để đi làm môi giới BĐS gây ra nhiều hệ lụy…

Cần đồng bộ, giám sát có hiệu quả

Trao đổi với PV Báo Lao động, Luật sư Nguyễn Văn Đoàn (Công ty Luật TNHH Hệ thống dịch vụ pháp lý toàn quốc - Luật sư X) cho biết: Thị trường đầu tư BĐS hiện nay vẫn được xem là một kênh đầu tư có khả năng đem lại lợi nhuận lớn nhưng rủi ro cũng cao.

Trong đó, thực trạng xuống tiền theo thông tin thị trường nóng sốt hoặc lời chào mời mua suất ngoại giao… đã khiến nhiều nhà đầu tư mới rơi vào thế mắc kẹt dài hạn.

Thuế BĐS thấp là nguyên nhân chính dẫn tới đầu cơ nhà đất, bơm thổi, “bong bóng” và khiến giá nhà đất ngày một tăng cao. Điều này dẫn tới nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho nền kinh tế.

Do vậy, biện pháp đánh thuế cao đối với những dạng đầu tư lướt sóng là một biện pháp ngăn chặn trực tiếp được tình trạng này bởi biện pháp này có thể sẽ làm giảm tình trạng “lướt sóng”, đầu cơ sở gây bất ổn cho thị trường BĐS.

Theo chuyên gia này, việc áp dụng chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng BĐS theo thời gian nắm giữ cũng cần đồng bộ với quá trình hoàn thiện các chính sách có liên quan đến đất đai, nhà ở. Qua đó, có thể tạo điều kiện cho cơ quan thuế có đủ thông tin và cơ sở pháp lý để có được các thông tin liên quan đến thời gian nắm giữ BĐS.

Đồng thời, cần rà soát để sửa đổi quy định về giá chuyển nhượng BĐS để tính thuế thu nhập cá nhân, đảm bảo phù hợp với quy định của Luật Đất đai (sửa đổi) trong thời gian tới.

“Để thị trường BĐS phát triển bền vững, minh bạch cần sự điều tiết, giám sát của Nhà nước không riêng khu vực thành phố mà ngay cả trên vùng cao. Bộ Tài chính cần nghiên cứu đề xuất bổ sung một số loại thuế liên quan đến nhà ở để hạn chế đầu cơ đồng thời khai thác, sử dụng tài nguyên có hiệu quả”, LS Nguyễn Văn Đoàn chia sẻ thêm.