Thời gian qua, UBND TPHCM nhận được nhiều kiến nghị, phản ánh của các chủ đầu tư dự án và người thuê, mua, thuê mua nhà ở xã hội liên quan đến xác nhận về thực trạng nhà ở.
Theo UBND TPHCM, các mẫu 1, mẫu 3, mẫu 4 phụ lục ban hành kèm theo Thông tư 09/2021/TT-BXD của Bộ Xây dựng có nội dung "Chưa có nhà ở thuộc sở hữu của hộ gia đình".
Còn theo điều 7 Nghị định 104/2022/NĐ-CP của Chính phủ thì "Hộ gia đình, cá nhân là người có tên trong cùng một hộ gia đình đăng ký thường trú đã được cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của Luật Cư trú".
Thực tế hộ gia đình có thể gồm nhiều gia đình nhỏ (vợ, chồng, con). Ví dụ, ông A có 3 người con là X, Y, Z và X, Y, Z có vợ (chồng) và con là X1, X2, X3; Y1,Y2,Y3; Z1, Z2, Z3... Chưa kể, có trường hợp trong hộ gia đình chỉ có vợ, chồng và con đăng ký thường trú hoặc người ở nhờ cũng cùng đăng ký cư trú.
Như vậy, việc quy định "chưa có nhà ở thuộc sở hữu của hộ gia đình" sẽ dẫn đến việc hộ gia đình có nhiều người, nhiều thế hệ cùng đăng ký thường trú khó được hưởng chính sách về nhà ở xã hội.
Do vậy, UBND TPHCM kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, hướng dẫn theo hướng xác định hộ gia đình chỉ bao gồm cha, mẹ và con chưa thành niên để tạo điều kiện cho các trường hợp có khó khăn về chỗ ở được hưởng chính sách nhà ở xã hội.
Ngoài ra, thực tế khi làm hồ sơ xét duyệt mua nhà ở xã hội thì hầu hết đương sự khai chưa có nhà thuộc sở hữu của hộ gia đình. Tuy nhiên, nhiều trường hợp UBND cấp xã không xác nhận theo mẫu, vì cho rằng chỉ có thể xác nhận đương sự có sở hữu nhà hay không tại căn nhà đang thường trú hoặc tạm trú trên địa bàn. Hoặc cũng có UBND cấp xã chỉ xác nhận chữ ký hoặc chỉ xác nhận đương sự tự cam kết và chịu trách nhiệm.
Như vậy, xác nhận như trên của UBND cấp xã không đảm bảo đúng yêu cầu theo Thông tư 09/2021/TT-BXD. Nhưng trường hợp yêu cầu phải xác nhận đúng theo mẫu sẽ gây khó khăn cho UBND cấp xã và gây ách tắc trong giải quyết hồ sơ xét duyệt đối tượng được hưởng chính sách xã hội.
Để tháo gỡ vướng mắc này, UBND TPHCM kiến nghị Bộ Xây dựng chấp thuận xác nhận của UBND cấp xã theo hướng chỉ xác nhận thường trú, tạm trú hoặc chỉ xác nhận chữ ký và giao đương sự chịu trách nhiệm trước pháp luật về các thông tin do đương sự cung cấp, trường hợp khai không đúng thì thu hồi theo luật Nhà ở.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM, giai đoạn 2021 - 2025, TPHCM có 91 dự án nhà ở xã hội, với khoảng 98.685 căn hộ. Trong đó, 49/91 dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư với 56.200 căn hộ. Đến năm 2023, chỉ có 1 dự án được nghiệm thu hoàn thành và không có dự án nhà ở xã hội đáp ứng đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai.
Theo chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025, TPHCM dự kiến phát triển khoảng 2,5 triệu m² sàn nhà ở xã hội - tương ứng khoảng 35.000 căn nhà. Nhưng đến hết quý II/2023, thành phố mới hoàn thành, đưa vào sử dụng 623 căn hộ của 2 dự án.