5 huyện lên thành phố khả thi hơn lên quận

Thông tin trên được UBND TPHCM đề cập trong văn bản gửi Bộ Xây dựng về rà soát, tổng hợp, báo cáo khó khăn, vướng mắc và đề xuất, kiến nghị trong quản lí, phát triển đô thị.

Theo UBND TPHCM, thời gian qua, các đô thị vệ tinh, các trung tâm cấp thành phố ở các hướng phát triển chưa được đầu tư để hình thành các cực thu hút theo quy hoạch. Trong khi đó, việc xây dựng mới các khu nhà ở trong các khu vực trung tâm hiện hữu hay vùng ven theo làn sóng đầu cơ lại không gắn với việc làm, hạ tầng cơ sở và dịch vụ lớn. Từ đó, không hình thành các trung tâm khu vực mới để đảm bảo bán kính phục vụ, tạo động lực phát triển cũng như giảm áp lực kéo về khu trung tâm hiện hữu.

Nguyên nhân của việc thực hiện quy hoạch chậm là tổng hợp của nhiều vấn đề cơ sở kinh tế, việc làm, dịch vụ đô thị, giao thông tiếp cận chưa có, suất đầu tư lớn, thủ tục đầu tư phức tạp...

Do đó, trung tâm TPHCM hiện hữu vẫn bị áp lực phát triển, quá tải, tập trung công trình dày đặc, trong khi hạ tầng cơ sở vẫn như cũ, không được đầu tư mới hay mở rộng nâng cấp theo kịp tốc độ gia tăng dự án. Ngoài ra, các cực phát triển cũng khá gần với trung tâm hiện hữu nên bị cực trung tâm thu hút hết, không tạo động lực phát triển cho các cực khác.

Để giải quyết các bất cập trên, UBND TPHCM đề xuất nghiên cứu cơ chế cho phép TPHCM được chủ động xây dựng và triển khai các mô hình phát triển đô thị như đô thị thông minh, đô thị tăng trưởng xanh, đô thị ứng phó biến đổi khí hậu, đô thị định hướng phát triển giao thông.

Trong đó, TPHCM đang nghiên cứu để phát triển các huyện, thành các đô thị vệ tinh của TPHCM – những đô thị hiện đại, đô thị sinh thái, đô thị xanh, đô thị số.

Đáng chú ý, UBND TPHCM cho biết, qua đối chiếu các tiêu chí từ các quy định hiện hành, so sánh với thực trạng, việc lựa chọn mô hình thành phố thuộc TPHCM (tương ứng đô thị loại III) sẽ khả thi và thuận lợi hơn đối với 5 huyện ngoại thành.

Nguyên nhân bởi hầu hết 5 huyện đều vướng tiêu chí theo quy định là 100% xã, thị trấn phải là phường nếu chuyển thành đơn vị hành chính cấp quận. Trong khi tiêu chí chuyển đổi thành phố thuộc thành phố cho phép các huyện giữ lại một số xã nông thôn (35% trong tổng số xã).

Đô thị vệ tinh giúp giãn dân khỏi khu trung tâm

UBND TPHCM cho rằng, cần nhanh chóng thúc đẩy các khu đô thị vệ tinh, nơi có điều kiện phát triển mới theo hướng xanh hơn, bền vững hơn, mang lại nhiều giá trị sống tốt hơn cho con người và tạo cơ hội giãn dân ra khỏi khu vực nội thị.

Để tránh đi vào “vết xe đổ” của các đô thị vệ tinh trước đây, UBND TPHCM cho rằng, định hướng quy hoạch đô thị sắp tới cần nghiên cứu quỹ đất phát triển nhà ở đô thị, nhất là nhà ở xã hội đáp ứng nhu cầu cho lao động, người thu nhập thấp.

Đồng thời, cần nghiên cứu các mô hình phát triển đô thị hiệu quả như mô hình phát triển theo định hướng giao thông (TOD) nhằm khai thác sử dụng hiệu quả quỹ đất đô thị.

Trong đó, nguồn vốn từ bán đấu giá quỹ đất dọc theo hành lang các trục đường giao thông chính giúp trang trải toàn bộ chi phí xây dựng, thu hồi đất và đem lại nguồn vốn để thành phố đầu tư cho các công trình hạ tầng khác.

Phát biểu tại buổi tọa đàm "Lực đẩy phát triển từ Nghị quyết 98" ngày 31.8, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi dẫn chứng câu chuyện phát triển Khu đô thị Phú Mỹ Hưng (Quận 7) là đô thị vệ tinh của TPHCM. Tuy nhiên, từ khu đô thị này vào trung tâm thành phố mất 45 phút, đến sân bay Tân Sơn Nhất mất hơn 1 giờ.

"Các đô thị vệ tinh như vậy không phát huy được tác dụng. Nếu có nguồn lực đầu tư hạ tầng kết nối tốt hơn thì việc phát triển các đô thị này sẽ phát huy hiệu quả hơn" - ông Mãi nói.

Từ đó, Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, mô hình TOD là cơ sở để TPHCM phát triển các đô thị vệ tinh hiện đại thời gian tới.

"TPHCM đã rà soát quỹ đất dọc Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), số 2 (Bến Thành - Tham Lương), Vành đai 2, 3, 4, cao tốc TPHCM - Mộc Bài. Qua đó, khoảng 10.000ha đất có thể khai thác, từ đó tạo ra nguồn lực lớn để đầu tư các dự án khác" - ông Mãi nói.