Nằm cách trung tâm TPHCM khoảng 20km, Khu tái định cư Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh) được xây dựng với tổng kinh phí 1.062 tỉ đồng, trên khu đất có diện tích 31ha, dành để bố trí tái định cư cho người dân bị giải phóng mặt bằng tại các dự án trên địa bàn TPHCM từ năm 2013. Toàn khu có hơn 500 nền tái định cư và 45 lô chung cư, với gần 2.000 căn hộ.
Trong 10 năm qua, nhiều lô chung cư vẫn bỏ trống vì nhiều hộ dân không đồng ý đến sinh sống. Một trong những điều bất tiện của các lô chung cư tại đây là xây dựng cao 5 tầng nhưng không có thang máy. Do không có người ở nên hiện tại, nhiều hạng mục như tường, lan can… bị bong tróc, xuống cấp, khuôn viên xung quanh cỏ mọc um tùm; lối dẫn vào khu tái định cư biến thành bãi sình lầy mỗi khi mưa xuống.
Theo ghi nhận, đến tháng 6, 23 block chung cư đã có người dân vào ở, nhưng chưa thể lấp đầy khi chỉ có gần 500 hộ. Hiện vẫn còn 22 block chung cư bỏ trống, tổng số căn hộ chưa bố trí là gần 1.500 căn. Chi phí vận hành mỗi năm khoảng 5-6 tỉ đồng. Từ đầu năm 2022, thành phố đã quyết định bàn giao những lô chung cư trống ở Khu tái định cư Vĩnh Lộc B cho Trung tâm Quản lý nhà và giám định xây dựng (Sở Xây dựng) quản lý.
Cũng ở trong tình trạng tương tự, 3.790 căn hộ tái định cư thuộc khu 38,4ha phường Bình Khánh (TP Thủ Đức), nằm trong chương trình 12.500 căn hộ tái định cư Thủ Thiêm đã hoàn thành từ năm 2015. Những căn hộ này sở hữu vị trí đắc địa trong khu đô thị mới Thủ Thiêm, sau nhiều năm hoàn thiện nhưng bị bỏ hoang, xuống cấp.
Các căn hộ này vẫn bị bỏ trống vì thực tế chưa giải quyết được các vấn đề an sinh xã hội cơ bản, chưa đảm bảo được sinh kế cho người dân, đặc biệt là những cư dân phải chuyển đổi nghề nghiệp khi bị giải tỏa. Một nguyên nhân khác khiến hàng ngàn căn hộ bị bỏ hoang là bởi giá nhà ở khu tái định cư cao hơn so với giá trị bồi thường tại nơi ở cũ, khiến người dân không đủ khả năng chi trả.
Với hàng ngàn căn hộ tại đây vẫn bị bỏ trống, mỗi năm TPHCM phải chi hàng chục tỉ đồng để bảo trì, thuê người quản lý. Thành phố đã nhiều lần thực hiện bán đấu giá. Lần thứ 3 vào tháng 6.2021, UBND TPHCM đưa giá khởi điểm 9.900 tỉ đồng cho 3.790 căn hộ, tương ứng bình quân 2,6 tỉ đồng/căn hộ nhưng kết quả vẫn không có nhà đầu tư mua. Việc các lần đấu giá trước không thành công bởi thành phố muốn bán trọn các lô đất nên đối tượng tham gia bị giới hạn. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải ký quỹ 20% giá khởi điểm, nếu trúng đấu giá phải nộp 50% giá trị trúng thầu trong vòng một tháng và 50% còn lại trong 90 ngày, khiến số tiền thanh toán theo quy định rất lớn.
Và mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản tham mưu cho UBND TPHCM về kế hoạch đấu giá lần lượt 3.790 căn hộ tái định cư ở khu vực này và hàng chục lô đất ở khu đô thị mới Thủ Thiêm. Cụ thể, để bán đấu giá các căn hộ này, UBND TP sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện các việc như: xác định thẩm quyền quyết định bán đấu giá; chuyển đổi mục tiêu từ quỹ nhà tái định cư sang thương mại; lập sở hữu nhà nước đối với hạng mục công trình sử dụng chung, cầu thang, lối đi, hành lang, công viên...
Theo các chuyên gia, với kinh nghiệm từ việc bán đấu giá 4 lô đất thuộc khu chức năng số 3 trước đây cùng với thực tế khó bán đấu giá lô 3.790 căn hộ có lẽ sẽ giúp các cơ quan chức năng của thành phố tính toán kế hoạch phù hợp để tổ chức bán đấu giá cho lần này. Nếu việc bán đấu giá thuận lợi, sẽ mang về cho ngân sách thành phố hàng chục nghìn tỉ đồng.