Thực trạng dư thừa nguồn nhà ở phục vụ tái định cư
Ngay Khu đô thị mới Thủ Thiêm được xem là mảnh đất vàng, nhiều doanh nghiệp khao khát có được để triển khai dự án thì hàng chục nghìn căn hộ tái định cư xây dựng trên khu đất rộng hơn 38 ha đã xong nhưng không ai về ở. Trong 9 năm qua, khu căn hộ tái định cư này 3 lần được mang ra đấu giá một phần nhưng đều không có người mua.
Hiện nay, tình trạng xuống cấp tại các chung cư này ngày càng trầm trọng, nên mỗi năm TPHCM vẫn đang phải chi hơn 70 tỉ đồng để bảo trì. Nghịch lý là cách đó không xa, những căn hộ thương mại do tư nhân đầu tư bán lên đến 150- 200 triệu đồng/m2.
Và không chỉ có ở Thủ Thiêm, thực trạng dư thừa nguồn nhà ở phục vụ tái định cư do người dân không có nhu cầu sử dụng ở nhiều quận huyện trên địa bàn thành phố cũng rất nhiều. Do đó, đã có nhiều chủ đầu tư dự án tái định cư đang muốn xin chuyển sang nhà ở thương mại để bán.
Theo báo cáo từ Tổ Công tác tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các dự án đầu tư trên địa bàn TPHCM cho thấy một thực trạng - đó là khi thẩm định hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, phía Sở Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) nhận thấy có rất nhiều dự án được bố trí một phần hoặc toàn bộ dự án để phục vụ tái định cư hoặc bán lại cho thành phố để phục vụ tái định cư.
Cụ thể, chung cư tái định cư lô F khu dân cư Phú Xuân (Nhà Bè), khu nhà ở Z756 đường Ba Tháng Hai do CTCP Hà Đô làm chủ đầu tư…
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, các quận huyện qua rà soát đã báo cáo Sở Xây dựng việc các địa phương không còn nhu cầu tái định cư và đề nghị cho nhà đầu tư được chuyển một phần hoặc toàn bộ quỹ nhà hoặc đất sang nhà ở thương mại.
Cần xem xét lại sự phù hợp của việc chuyển đổi
Vấn đề đang đặt ra một câu hỏi - đó là cần xem xét lại sự phù hợp của việc chuyển đổi này.
Trường hợp thứ nhất là đối với đất có nguồn gốc được bồi thường từ ngân sách nhà nước, hoặc quỹ đất sạch giao cho nhà đầu tư (không qua đấu giá, đấu thầu) để thực hiện nhu cầu an sinh, do đó việc chuyển mục đích sang nhà ở thương mại là sai mục đích.
Trường hợp thứ hai, đối với các khu đất có nguồn gốc từ việc nhà đầu tư tự thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất (không phải là trường hợp Nhà nước giao đất không qua đấu giá, đấu thầu), nhưng khi chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đã quy định nhà đầu tư phải dùng một phần, hoặc toàn bộ của dự án bố trí tái định cư.
Trong khi đó, thời gian tới, TPHCM triển khai nhiều dự án lớn, nhu cầu tái định cư rất lớn, do đó vẫn có quan điểm cho rằng, giữ lại quỹ nhà tái định cư là cần thiết.
Từ những vấn đề thực tế phát sinh nói trên, trong báo cáo của Tổ công tác, Sở KHĐT TPHCM đã có kiến nghị đối với các dự án có nguồn gốc được bồi thường từ ngân sách nhà nước hoặc quỹ đất sạch giao cho nhà đầu tư, không chấp nhận chuyển qua nhà ở thương mại, trường hợp cho chuyển phải thu hồi và tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất.
Đối với các dự án có nguồn gốc đất nhà đầu tư tự bồi thường và đến nay nhà đầu tư vẫn chưa kinh doanh tại các phần đất có mục tiêu tái định cư, trường hợp thành phố không có nhu cầu và được chấp thuận cho chuyển qua nhà ở thương mại, xem xét thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung (nếu có), hay phải bán đấu giá quyền mua quỹ nhà, đất với giá bảo toàn vốn.