Sở Xây dựng TPHCM vừa có văn bản báo cáo về hoạt động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các dự án bất động sản và tình hình triển khai thực hiện, xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn.
Theo Sở Xây dựng, kết quả, từ năm 2021 đến quý I/2024, TPHCM đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng 3 dự án nhà ở xã hội với tổng diện tích đất gần 20.000m2, quy mô 865 căn hộ. Ngoài ra, TPHCM hiện có 6 dự án đang thi công với quy mô 4.754 căn hộ, tổng diện tích sàn 378.551m2.
Sở Xây dựng TPHCM cho biết, thành phố đang tập trung hoàn tất thủ tục pháp lý cho 37 dự án nhà ở xã hội (bao gồm các dự án đang thi công), với quy mô khoảng 35.000 căn, đảm bảo các điều kiện để triển khai thi công xây dựng.
Về công tác tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các dự án nhà ở xã hội của UBND TPHCM, Sở Xây dựng cho biết, hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố gặp khó khăn, vướng mắc liên quan đến 5 nhóm vấn đề lớn như: công tác chấp thuận chủ trương đầu tư, công tác quy hoạch, tài chính, công tác đấu thầu và các dự án đầu tư công.
Trong bối cảnh hiện nay, sự trông chờ của những người lao động lại được nhen nhóm khi bắt đầu có nhiều "ông lớn" trong lĩnh vực bất động sản lên kế hoạch đưa ra thị trường hàng trăm nghìn căn nhà ở xã hội trong những năm tới trên quỹ đất hiện có hoặc mở rộng.
Dù nhiều kế hoạch mới chỉ ở bước khởi đầu, nhưng giới phân tích nhìn nhận, động thái xoay trục này cho thấy, mỗi khi bế tắc, doanh nghiệp lại nghĩ đến nhà ở xã hội, nhà giá rẻ.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất hiện lại nằm ở cơ chế - chính sách, quy trình - thủ tục. Quy định phức tạp, thiếu hướng dẫn chi tiết, trong khi thủ tục rườm rà, tốn rất nhiều thời gian đã làm nản lòng các doanh nghiệp quan tâm tới nhà ở xã hội.
Như vậy có thể thấy, để có nguồn cung mới về nhà ở xã hội không thể một sớm một chiều. Trong bối cảnh đó, nghịch lý thay là hàng nghìn căn nhà tái định cư bỏ hoang đang gây lãng phí lớn. Sở Xây dựng TPHCM thông tin, hiện trên toàn địa bàn đang có hơn 11.000 căn hộ, nền đất tái định cư đang bỏ trống, không có người ở.
Về lý do thành phố không chuyển hàng nghìn căn hộ nói trên qua nhà ở xã hội, phía Sở Xây dựng cho biết, do quy định về nhà ở xã hội rất khắt khe.
Thứ nhất, nhà ở xã hội phải được miễn tiền sử dụng đất, tức không tính chi phí sử dụng đất vào giá thành. Thứ hai, nhà ở xã hội sẽ được tính toàn bộ chi phí bao gồm cả chi phí bồi thường vào giá tổng, như vậy giá thành sẽ lên rất cao. Mặt khác, khi chuyển qua quỹ nhà ở xã hội lại có thêm quy định rằng nhà ở xã hội chỉ được nằm trong khung 20-70m2, trong khi 3.790 căn này chỉ có 30% đáp ứng được diện tích, còn lại là vượt khỏi quy định.
TS Nguyễn Duy Phương - Giám đốc đầu tư DG Capital - cho rằng, trong vòng luẩn quẩn hiện nay, bên cạnh đấu giá và chuyển đổi, đã đến lúc cơ quan chức năng nên suy nghĩ về việc cho thuê cũng là một trong những giải pháp hiệu quả để khắc phục tình trạng bỏ hoang và sử dụng không hiệu quả nhà tái định cư. Nhà nước cần có các quy định rõ ràng và đồng bộ về việc cho thuê nhà tái định cư, đảm bảo quyền lợi của cả người cho thuê và người thuê, bao gồm mức giá thuê, thời hạn thuê và các điều kiện thuê cụ thể.
Ngoài ra, các chính sách khuyến khích và hỗ trợ tài chính cho người dân khi cho thuê nhà tái định cư, chẳng hạn như miễn giảm thuế, hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi và các khoản trợ cấp khác.