Quản lý lỏng lẻo, thiếu hành lang pháp lý phù hợp

Thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội sáng 1.11, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội - bày tỏ quan điểm về công tác quản lý chung cư mini khi thực tế đang thiếu hành lang pháp lý liên quan, những lỗ hổng về hệ thống pháp luật đã dẫn đến lỗ hổng trong công tác quản lý.

"Cả xã hội gọi sản phẩm nhà ở này là chung cư mini - một thuật ngữ không có trong luật. Chính vì quy định lỏng lẻo như vậy dẫn đến thiếu hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị, tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân", bà Thuỷ nói.

Theo bà Thủy, với quy định hiện hành, một cá nhân, hộ gia đình có thể đứng ra xây dựng căn hộ mini để bán mà không bị khống chế về số lượng căn hộ, chỉ bị khống chế về chiều cao, không được vượt quá 6 tầng và thủ tục rất đơn giản, chỉ cần xin cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ.

Dưới danh nghĩa nhà ở riêng lẻ, các chung cư mini hiện nay không bị tiền kiểm, hậu kiểm của Sở Xây dựng như đối với chung cư thông thường khác.

Trong khi đó, đối với các chung cư, dù quy mô lớn hay nhỏ đều có tính chất rất phức tạp về kỹ thuật và yêu cầu rất cao về độ an toàn vì ảnh hưởng đến sinh mệnh của con người.

Bà Thuỷ cho rằng, 10 năm trở lại đây, chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của chung cư mini, riêng TPHCM có tới 42.200 nhà cho thuê kiểu chung cư mini. Điều đáng nói, hầu hết các chung cư mini xây dựng trên phần diện tích đất nhỏ hẹp, sâu trong ngõ hẻm, đông đúc dân cư, tiềm ẩn nguy cơ rất cao về cháy nổ và khi xảy ra cháy các xe cứu hoả rất khó tiếp cận.

Các chung cư mini hiện nay, được các chuyên gia tổng kết với nhiều không: không ban quản lý, không quy chế vận hành, không lối thoát hiểm, không có quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy.

Không hợp thức hoá sai phạm

Ngoài lỗ hổng về luật pháp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, thực tiễn thực thi cũng đặt ra nhiều vấn đề như chung cư mini xây dựng sai phép, trái phép, không đảm bảo an toàn. Nhiều công trình vi phạm được phát hiện với lỗi vượt tầng để nhằm tối đa hoá lợi nhuận. Việc phạt cho tồn tại hoặc cưỡng chế trên văn bản diễn ra trong thời gian dài mà chưa có giải pháp xử lý triệt để.

Tuy nhiên, bà Thuỷ cho rằng thực tế cũng phải khẳng định rằng, việc ra đời của các chung cư mini phần nào đáp ứng được yêu cầu của nhiều người có mức thu nhập trung bình, thấp, bởi chỉ cần khoảng 800 triệu đồng đã có thể sở hữu căn hộ ở vị trí tương đối trung tâm, phù hợp với công việc.

Mặc dù biết chung cư không an toàn, không đảm bảo các điều kiện sống nhưng họ đặt cược niềm tin rằng rủi ro sẽ không xảy ra. Điều này cho thấy thị trường đang rất thiếu nhà ở thuộc phân khúc giá bình dân, phù hợp với số đông người lao động.

“Sau vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương, yêu cầu đặt ra là những công trình nào không bảo đảm sẽ phải dừng hoạt động, nhưng tôi chắc chắn rằng, đối với các chung cư mini không thể xử lý dễ dàng như vậy được. Bởi đây là nơi ăn chốn ở của hàng nghìn con người và những giao dịch về tài sản cũng đã được thực hiện, nhiều toà nhà đã bán hết và chủ đầu tư rời đi từ lâu.

Do đó, chúng tôi cho rằng, mặc dù nhu cầu thực tế của người dân cần được bảo đảm, nhưng dứt khoát không hợp thức hoá các sai phạm của chung cư mini ở trong luật nhà ở", đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho hay.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân.

Chính phủ chỉ đạo các cơ quan đang tiến hành thanh tra, kiểm tra các chung cư mini; bên cạnh việc kiểm tra để phát hiện vi phạm là cần thiết nhưng qua kiểm tra cũng cần phải hướng dẫn kịp thời cho người dân để có giải pháp phòng ngừa an toàn cháy nổ.

Đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) cho rằng, việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp để có chỗ ở, học tập và lao động rất là cần thiết.

Nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư và không đảm bảo an toàn.

Đại biểu Leo Thị Lịch cũng cho rằng là việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những ngôi nhà này là cần phải xử lý nghiêm minh.