Sau trận bán kết EURO 2024 thắng Hà Lan 2-1, giới truyền thông Anh và các chuyên gia, cựu cầu thủ Anh kêu gọi người hâm mộ ngừng chỉ trích huấn luyện viên Gareth Southgate. Nhưng rồi cũng chính họ lại chỉ trích huấn luyện viên đội tuyển Anh nhiều nhất sau trận chung kết thua Tây Ban Nha 1-2.
Và nhiều người trong số họ kêu gọi Southgate từ chức. Thực tế thì huấn luyện viên 53 tuổi cũng chỉ còn hợp đồng đến tháng 12 năm nay. Dù Liên đoàn bóng đá Anh có nói về việc “muốn Southgate tiếp tục dẫn đội đến World Cup 2026” thì có lẽ chẳng mấy người tin.
Có điều khiến người ta bối rối là mặc dù bị chỉ trích, bị kêu gọi từ chức nhưng các thống kê lại chỉ ra rằng, Southgate có kết quả ở mức tốt. 102 trận đấu trong 8 năm, ông có 64 trận thắng, 20 hòa và thua 18 (tỉ lệ thắng 62,7%).
Dĩ nhiên, không thể quên việc ông đưa tuyển Anh vào bán kết World Cup 2018, chung kết EURO 2020 và 2024. Không một người tiền nhiệm nào làm được điều đó.
Nhưng cuối cùng thì, thống kê lại không phải là thứ để biện hộ cho cựu hậu vệ này. Các ngôi sao có thể nhiều lần cứu nguy cho ông và “Tam Sư” nhưng không bao giờ là đủ với một quan điểm tiếp cận an toàn, nhạt nhòa và thiếu sinh khí được duy trì qua nhiều năm.
Southgate có quá nhiều cầu thủ tấn công chất lượng, nhưng tuyển Anh cứ phải sống bằng hơi thở của khoảnh khắc, của ngôi sao, của tư tưởng cẩn trọng sau khi đã có bàn dẫn trước.
Nhiều người đổ lỗi cho việc Southgate quá tin dùng Harry Kane - tiền đạo đội trưởng bị cho là “nặng vía”. Nhưng Kane không có lỗi. Chỉ đơn giản là trong hệ thống của Southgate, anh cũng chỉ như các ngôi sao khác, lúc tỏa sáng, khi lại không.
Vậy nên, tuyển Anh cần một huấn luyện viên khác. Người biến tuyển Anh thành một tập thể có sợi dây liên kết, biết tận dụng tối đa nguồn tài nguyên từ những cá nhân xuất chúng hiện có.
Vấn đề là ai? Một người nước ngoài hiểu bóng đá Anh? Hay một người Anh có cá tính hơn Southgate? Jurgen Klopp, Pep Guardiola? Eddie Howe, Graham Potter? Dù là ai thì điều đội tuyển Anh cần cho tương lai là tư duy của bóng đá hiện đại, phong cách tấn công để tận dụng nguồn lực hiện có.
Southgate của thế hệ cũ, nặng tính phòng ngự và theo trường phái bảo thủ. Tất nhiên, ông sẽ rời đi với tư thế ngẩng cao đầu, nhưng thay đổi là thay đổi, từ chính những lãnh đạo của Liên đoàn.
Klopp mới chia tay Liverpool, muốn nghỉ một thời gian. Nhưng ông hiểu bóng đá Anh và có thể hứng thú với vai trò, góc độ mới của nghề huấn luyện viên - từ câu lạc bộ lên đội tuyển quốc gia. Nhưng huấn luyện viên người Đức cũng có trong danh sách ứng viên mà tuyển Mỹ đang hướng đến.
Liệu cường độ làm việc ở đội tuyển có quá nhàn nhã với một người như Guardiola? Rất có thể huấn luyện viên người Tây Ban Nha không muốn sớm cắt đứt guồng quay bận rộn của mình.
Nếu là các huấn luyện viên người Anh, đòi hỏi sẽ cao hơn một chút, với điểm đặc biệt là phải có cái uy nhất định, phải mang đến một nguồn năng lượng mới, thổi vào lối chơi một sự nhiệt huyết, nóng bỏng, xứng tầm với các ngôi sao hiện có.