"Mặt nạ" của đương kim vô địch Châu Âu
5 năm trước, đội tuyển Bồ Đào Nha lên ngôi vô địch EURO 2016 một cách thần kỳ khi chỉ thắng đúng 1 trận trong 90 phút thi đấu chính thức. Công thức thành công của Fernando Santos là phòng ngự chắc chắn để "vần mệt" đối thủ tại hiệp phụ, thậm chí kéo vào loạt luân lưu.
Trong cách chơi ấy, điểm tựa của Bồ Đào Nha là hàng phòng ngự nhiều lớp, với những cầu thủ không quá chất lượng nhưng tuân thủ chiến thuật đến nghiêm ngặt. Trên hàng công, Ronaldo và Nani pressing khiến các hậu vệ của đối phương khó dâng cao.
Joao Mario và Ricardo Quaresma chính là lớp phòng ngự đầu tiên ở 2 cánh. Thi đấu thấp hơn là bộ đôi tiền vệ trung tâm William Carvalho và Renato Sanches đóng vai "tấm đê chắn sóng" trước bộ tứ vệ. Cặp Pepe - Fonte có mùa giải thi đấu xuất thần, còn Raphael Guerreiro - Cedric Soares 2 hành lang cánh luôn có ý thức giữ vị trí.
Bồ Đào Nha đã đặt nặng sự thực dụng trong suốt 5 năm qua và thường thu về các kết quả khả quan... cho đến trận gặp Đức tại vòng bảng EURO 2020. "Selecao Châu Âu" trở thành nhà đương kim vô địch đầu tiên trong lịch sử EURO để thủng lưới 4 bàn trong một trận đấu tại giải. Họ cũng là đội tuyển đầu tiên đá phản lưới nhà 2 bàn tại một giải đấu lớn (World Cup hoặc EURO).
Đó có lẽ là lúc chiếc mặt nạ của tuyển Bồ Đào Nha rơi xuống, lộ ra những vấn đề giao thoa giữa 2 thế hệ. "Selecao Châu Âu" giờ đây không phải dựa vào những Nani, Quaresma hết thời, càng không còn trọng dụng những Mario và Martin cần cù bù kỹ năng. Trong tay Santos có những Bernardo Silva, Bruno Fernandes, Diogo Jota,... đã chứng minh giá trị tại Premier League.
Thế nhưng, nghịch lý là những nhân sự chất lượng này lại không phù hợp với lối đá phòng ngự mà Santos gây dựng. Các bàn thua của đội tuyển Bồ Đào Nha xuất phát từ 2 cánh, nơi mà Silva và Jota không có kỹ năng phòng ngự đủ tốt để áp lực ngay từ tuyến đầu.
Chưa kể, vấn đề còn nằm ở mối liên hệ giữa 2 tiền vệ phòng ngự và cặp hậu vệ cánh. William và Danilo được chọn để bọc lót cho Guerreiro cùng Semedo dâng cao nhưng khả năng xoay sở có giới hạn khiến họ không hoàn thành nhiệm vụ. Nói đơn giản, Bồ Đào Nha sai theo cả một thống và Fernando Santos cũng đã nhận lỗi vì điều này.
Tinh thần quyết bảo vệ ngôi vương
"Tôi có thể nở nụ cười dành cho một đội bóng không bỏ cuộc. Đá với đội tuyển Đức, Bồ Đào Nha đã chiến đấu cho đến phút cuối cùng. Tôi tự hào về điều đó.
Toàn đội sẽ phải xem xét trận đấu này và rút ra những kinh nghiệm cần thiết để hướng đến trận đấu rất quan trọng với Pháp. Bồ Đào Nha cần sức xoay chuyển tình thế tại Budapest", huấn luyện viên Santos nhận xét.
Trận thua của Bồ Đào Nha trước Đức bị tờ O Jogo gọi là "Bài kiểm tra thất bại tại Munich". Cách vận dụng chiến thuật và sử dụng nhân sự của Santos chưa phù hợp với tố chất của từng cầu thủ. Việc tạo một "bộ máy" ăn khớp sẽ tốn rất nhiều thời gian. Bernardo Silva và Bruno Fernandes có lẽ sẽ hài lòng nếu được đá tấn công nhưng họ cần hy sinh vì tập thể chung.
Silva thực tế đã từng đá rất tốt khi được đặt làm "chân chuyền" chính, hỗ trợ pessing nơi tuyến đầu. Bruno có lẽ cần phải chịu khó di chuyển hơn nhờ nguồn năng lượng dồi dào, thậm chí đảo ra cánh như từng làm tại M.U. Santos kêu gọi cầu thủ cần đoàn kết, để tiếp thêm sức mạnh cho nhau. Giờ, Silva và Bruno cần làm gương, thay đổi vì toàn đội.
Trận thua 2-4 trước Đức có thể là sai số về mặt chiến thuật của Fernando Santos nhưng điểm đáng khen là tinh thần không từ bỏ của đội tuyển Bồ Đào Nha. Khi còn giữ được nhiệt huyết và quyết tâm, Ronaldo và các đồng đội còn có thể hy vọng về chức vô địch EURO 2020.