Khi Italia đối đầu Áo tại vòng 1/8 EURO 2020 vào đêm nay (2h ngày 27.6 – giờ Việt Nam), ai cũng nhớ rằng, Azzurri là đội tuyển đầu tiên giành vé vào giai đoạn này. Tại giải đấu năm nay, Italia nổi bật với sức tấn công khủng khiếp, phòng ngự chắc chắn, năng động ở mọi nơi.

Họ có một huấn luyện hoàn hảo và hoàn toàn vui vẻ. “Sartorially” (cách nói về một phong cách sống) ngoài sân thế nào được họ thể hiện trên sân cỏ. Italia là đội bóng được tái sinh. Và một quốc gia bóng đá cũng tái sinh.

Sai lầm tuổi trẻ

Đối với huấn luyện viên Roberto Mancini, khởi đầu của những gì ông có lúc này không bắt đầu ở Iesi gần bờ biển Adriatic, nơi ông sinh ra hay ngôi nhà thời thơ ấu của ông ở Roccadaspide, miền núi phía Tây Nam Italia, cũng không phải trên “chiến trường” Genoa và Rome, nơi ông trở thành bất tử. Nó bắt đầu ở Bloor Street West…

Với Mancini, cuối cùng thì ông cũng đã sửa chữa được điều mà ông coi là sai lầm nghiêm trọng nhất trong sự nghiệp, một người sinh ra ở Toronto. Sân Varsity, một buổi chiều thứ Bảy mát mẻ vào cuối tháng 5.1984, chàng trai tuổi teen Mancini có lần đầu tiên ra mắt Azzurri. Sau hiệp 1, Mancini vào thay người trong đội hình khi đó là đương kim vô địch thế giới, được dẫn dắt bởi huấn luyện viên mang tính biểu tượng Enzo Bearzot. Italia dễ dàng thắng Canada 2-0.

Nhưng vài ngày sau, trước trận lượt về của chuyến du đấu Bắc Mỹ, chàng trai 19 tuổi, vốn được đánh giá cao ở khả năng kiểm soát và sự điềm tĩnh đã đánh mất mình. Một đêm đi chơi ở Manhattan's Studio 54 được đổi lại bằng cơn thịnh nộ của Bearzot, trước khi bị trục xuất khỏi đội tuyển.

Nó bắt đầu một sự rạn vỡ, mối quan hệ không viên mãn giữa đội tuyển quốc gia và một cầu thủ tài năng. Vẫn rất xuất sắc ở Sampdoria và Lazio, Mancini lại chỉ có 36 lần khoác áo đội tuyển. Và Mancini chưa từng được thi đấu tại World Cup, kể cả năm 1990 ông có tên trong danh sách.

Cuộc cách mạng để chuộc lỗi…

Nhiều năm sau, khi bóng đá Italia chạm đến đáy của sự thất vọng vì không thể giành suất dự World Cup 2018 - 12 năm sau khi vô địch thế giới, cơ hội để chuộc lỗi cho sai lầm của tuổi trẻ đã xuất hiện. Mancini trở thành huấn luyện viên của Azzurri…

3 năm sau, việc xây dựng lại đã đạt đến đỉnh cao lịch sử. Một kỷ lục hoàn hảo ở vòng bảng EURO 2020 với 3 trận thắng, kéo dài chuỗi bất bại đến 30 trận dưới thời Mancini, bắt kịp kỷ lục mọi thời đại của Azzurri được thiết lập vào những năm 1930. Họ cũng không để lọt lưới một bàn nào trong 1.055 phút liền. Phía trên, những bàn thắng vẫn đến đều đặn.

Ở Italia, thật dễ dàng để tìm kiếm một từ R để cho ra kết quả về “sự phục hưng” (renaissance). Nhưng với Azzurri, cách dùng “cuộc cách mạng” (revolution) phù hợp hơn.

Thứ tư duy bóng đá phòng ngự, phong cách chơi bóng sắt thép được cho là có trong DNA của quốc gia nay chẳng thấy nữa. Không còn chủ nghĩa thực dụng, cách tiếp cận của Azzurri hiện giờ được thể hiện qua bộ trang phục do Giorgio Armani thiết kế trên ý tưởng về sự thanh lịch mang tính ngẫu hứng, thể thao và chân thực. “Tôi đã tạo ra một bộ đồ nhẹ nhàng nhưng trang nghiêm, và kiêu hãnh như tinh thần của chúng tôi nên có vào lúc này”, ông nói.

Cho tinh thần và sức mạnh Italia

Sau một hành trình sự nghiệp có vinh quang và thất bại, ở tuổi 56 Mancini biết mình có gì trong tay. “Biết điều gì là cách tốt nhất để thắng với những gì bạn có”, ông nói trước EURO 2020. Mancini điềm tĩnh hơn, suy nghĩ thông thoáng hơn để tiến bước với phong cách đã theo đuổi thay vì phân vân trước giai đoạn quan trọng.

Nhưng Mancini không làm cách mạng cho riêng mình. Trong ngày EURO 2020 khai mạc tại Rome, khi huyền thoại Andrea Bocelli cất lên chất giọng đầy thần thái với bài "Nessun Dorma", Mancini cùng tất cả các thành viên đã bước ra, đứng sát bên nhau. Theo những người có mặt tại đó, tất cả đã tạo nên một khoảnh khắc văn hóa ở quốc gia từng là một trong những nơi đầu tiên bị COVID-19 tàn phá...