Huấn luyện viên Park Hang-seo đã kết thúc các nhiệm vụ của mình và hơn 5 năm ông gắn bó với bóng đá Việt Nam sẽ chính thức kết thúc sau ngày 31.1 tới. Từ khi xác định không ký tiếp hợp đồng với chiến lược gia người Hàn Quốc, Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã bắt tay vào kế hoạch tìm người thay thế.
Có 3 tiêu chí mà VFF đưa ra cho nhiệm vụ tìm thuyền trưởng mới lần này, gồm có kinh nghiệm dẫn dắt một đội tuyển tham dự World Cup, hiểu biết về bóng đá Châu Á và ưu tiên những người có kiến thức về bóng đá Việt Nam.
Ở đây, có thể hiểu rằng, tiêu chí “đã dẫn dắt một đội tuyển dự World Cup” là để phục vụ cho tham vọng của bóng đá Việt Nam trong việc tiệm cận với giải đấu lớn nhất thế giới. Trong khi đó, yếu tố “hiểu bóng đá Châu Á và hiểu bóng đá Việt Nam” dĩ nhiên là để tân huấn luyện viên không mất nhiều thời gian để tìm hiểu, thích nghi.
Các tiêu chí đưa ra hoàn toàn không sai, tuy vậy, đi sâu vào vấn đề thì lại thấy rằng, việc đòi hỏi huấn luyện viên “hiểu biết” dường như đi vào lối mòn. Và nó cũng khiến cho tự bản thân mình bó hẹp các lựa chọn.
Nếu nhìn lại lịch sử các huấn luyện viên ngoại của đội tuyển Việt Nam, có thể thấy, cũng với tiêu chí “hiểu bóng đá Việt Nam” mà Edson Tavares ngồi ghế “thuyền trưởng” 2 lần, cố huấn luyện viên Alfred Riedl và Henrique Calisto cũng có 2 giai đoạn dẫn dắt đội tuyển Việt Nam.
Họ có những thành công nhất định, dĩ nhiên, và có lẽ cũng vì thế mà tiêu chí “hiểu bóng đá Việt Nam” đã trở thành một phần quan trọng. Trong khi đó, những Collin Murphy (dẫn dắt 6 trận), Dido (6 trận) hay Falko Gotz (5 trận) là bài học để thời gian gần đây, mối quan tâm dành cho các huấn luyện viên người Châu Âu không nhiều.
Vậy tại sao Philippe Troussier – một người Pháp, lại đang được VFF quan tâm? Đơn giản vì ông đã hiểu – và có thành công, bóng đá Châu Á cũng như đã có thời gian 3 năm làm việc với bóng đá Việt Nam trong vai trò Giám đốc kỹ thuật của Trung tâm đào tạo PVF và dẫn dắt đội U19 Việt Nam.
Với Park Hang-seo, ông có thể hiểu bóng đá Châu Á nhưng bóng đá Việt Nam rõ ràng là con số 0 trong suy nghĩ của ông trước khi được tiếp cận. Ở đây, lý do quan trọng là lời giới thiệu của ông bầu Đoàn Nguyên Đức và quan trọng hơn, tự bản thân huấn luyện viên người Hàn Quốc có ý thức trong việc tìm hiểu, thích nghi với không chỉ bóng đá mà còn thói quen sinh hoạt của cầu thủ Việt Nam.
Câu hỏi đặt ra là, tại sao tân huấn luyện viên phải hiểu để thích nghi nhanh với môi trường bóng đá Việt Nam mà không phải là các cầu thủ cần thay đổi để thích nghi với triết lý, phương pháp huấn luyện của thầy mới?
Thầy Park đã rất ngạc nhiên với chuyện ngủ trưa của người Việt Nam và ông cũng phải thích nghi với điều đó. Ừ thì một giấc ngủ ngắn cũng không tốn nhiều thời gian trong ngày, nhưng về chuyên môn, việc sinh hoạt, tập luyện theo phương án nào thì cầu thủ cần phải theo ban huấn luyện.
Quang Hải đang chơi bóng ở Pháp nên anh hiểu công việc đòi hỏi những gì. Văn Hậu đã thay đổi rất nhiều về thể hình khi đến Hà Lan và rõ ràng, cầu thủ người Thái Bình hiểu yếu tố thể lực quan trọng thế nào.
Bóng đá hiện đại ngày càng đòi hỏi sức mạnh thể lực và số cầu thủ “chỉ chơi được 60 phút” đã và đang bị thu hẹp. Trong tham vọng World Cup của bóng đá Việt Nam, thể lực là phần rất quan trọng. Đội ngũ huấn luyện viên đến từ Châu Âu mang tới điều đó nhưng rất có thể sẽ không được tiếp nhận bởi cầu thủ Việt Nam vì… quá nặng, quá áp lực.
Sẽ rất khó với suy nghĩ đó. Ngay cả chuyện cầu thủ xuất ngoại cũng là một khía cạnh cho thấy cầu thủ Việt Nam thích nghi tốt với môi trường mới rất không tốt. Cứ nhìn Chanathip Songkrasin và Theerathon Bunmathan của Thái Lan sẽ thấy sự khác biệt…
Giả sử, huấn luyện viên Troussier được bổ nhiệm và mang đến những phương pháp huấn luyện khắt khe, đòi hỏi sự chuyên nghiệp, các cầu thủ có sẵn sàng đáp ứng? Hay sẽ chỉ có một thời gian ngắn dành cho “Phù thủy trắng”?