- Thưa GS Nguyễn Minh Hà, năm học 2022-2023, nhiều trường đại học công lập sẽ có mức học phí tăng cao, thậm chí có trường tăng gần gấp đôi so với năm 2021. Điều này sẽ có tác động như thế nào tới người học?

Khi các trường thực hiện tự chủ thì sẽ không hưởng ngân sách Nhà nước nữa, điều này khiến các trường buộc phải tăng học phí. Tuy vậy, trong thực tế cũng tăng chưa đủ để bù lại phần hao hụt này.

Về nguyên tắc, khi tăng học phí, thứ nhất các trường cần trang trải hoạt động để tồn tại và phát triển, thứ 2 nhằm mục tiêu nâng chất lượng đầu ra. Đặc biệt là ở các trường công khi không có lợi nhuận thì mục đích nâng cao chất lượng càng rõ ràng.

Các việc làm cụ thể như giảm quy mô sĩ số lớp, cải tiến phương pháp giảng dạy, chất lượng giảng viên, tăng hoạt động ngoại khoá và dịch vụ hỗ trợ… từ đó nâng chuẩn đầu ra.

Tuy nhiên, ở góc khác thì điều này cũng sinh ra mặt tiêu cực là tạo thêm gánh nặng đối với những em có hoàn cảnh khó khăn.

- Hiện nay các trường đã có những giải pháp gì cho vấn đề này, thưa ông?

Hiện nay, các trường đều đưa ra chính sách học bổng cho những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn hay chia ra nhiều kỳ học để dễ đóng. Ngoài ra, cũng đẩy mạnh chính sách tín dụng.

Bên cạnh đó, nhiều trường có 2 hệ đại trà và chất lượng cao. Hệ chất lượng cao có học phí cao hơn, quy mô lớp nhỏ, thầy cô giáo tốt, nhiều hoạt động ngoại khoá mang lại cơ hội học tập, trải nghiệm cho người học nên chất lượng tốt hơn, ra trường khả năng có công việc tốt cao hơn.

So với học phí ở nước ngoài thì thấy mức học phí trong nước còn thấp. Chúng ta không thể bao cấp được mãi. Nhìn lại con em mình, ở bậc mẫu giáo 1 tháng đi học các chi phí phải mất khoảng 5-6 triệu đồng/tháng. Đáng lẽ càng lên cao thì mức bao cấp ít lại.

Mức học phí giữ thấp sẽ dẫn đến việc gia đình có điều kiện muốn cho con học tốt hơn nhưng trường trong nước không có điều kiện nên họ gửi con ra nước ngoài, cuối cùng tiền ở trong nước chảy ra nước ngoài. Giáo viên giỏi cũng chuyển sang dạy ngoài công lập, đi làm ngoài… vì mức lương không đủ "giữ chân". Nếu cứ đánh bằng học phí thấp như vậy thì vô hình trung chỉ đáp ứng được phân khúc học phí thấp, chất lượng hạn chế.

- GS có thể chia sẻ thêm về chính sách tín dụng cho sinh viên như thế nào là phù hợp?

Để giải quyết bài toán học phí, tôi cho rằng cần đẩy mạnh chính sách tín dụng. Người học sẽ được vay chi phí đi học không lãi suất hoặc lãi suất thấp, sau đó khi ra trường sẽ hoàn trả lại dần. Ở nước ngoài, chính sách này được thực hiện rất tốt và mang lại hiệu quả cao. Khi có chính sách tín dụng thì sinh viên cũng có thêm áp lực, động lực để phấn đấu.

Bên cạnh đó, người học đại học vừa có thể đi học và đã có khả năng đi làm rồi do đó sinh viên có thể làm thêm để trang trải một phần nào đó chi phí học tập. Việc tham gia thị trường lao động cũng giúp sinh viên nâng cao kỹ năng mềm.

Xin cám ơn ông!