Mẹ thằng cu ngồi trên thùng xe, mặt mũi bịt kín, chỉ chừa hai con mắt, khom lưng giũ từng túi rác, tìm kiếm những món có thể bán được ve chai cho vào mấy cái bao tải treo hai bên thùng xe. Nghe hỏi về con, chị lí nhí, chẳng biết chị cố tình nói nhỏ hay âm thanh bị mấy lớp khẩu trang chắn lại: “Đi học khó quá, nó theo không được nên nghỉ rồi cô ơi”.
Mươi năm trước, chị từ dưới quê lên đây, chữ nghĩa không có, xin vào làm xí nghiệp, người ta không nhận. May có người bà con xa quen chủ thầu các đường rác dân lập đang cần người. Vậy là chị gắn bó với nghề này từ đó. Ngoài tiền lương, chủ bao cơm, mẹ con chị có thêm thu nhập từ bán ve chai nhặt nhạnh được từ rác.
Thằng cu là con trai đầu của chị. Học lớp 6 được nửa năm thì nghỉ ngang vì “tiếng Anh khó quá, con học mãi không được”. Tối nào học bài thằng cu cũng khóc. Nó bảo, trên lớp cô dạy nhanh quá, theo không kịp. Các bạn được đi học thêm nên ở lớp cô không cần dạy nhiều, các bạn cũng hiểu. Chị thở dài: “Nghe con nói mà đứt ruột. Mình đi gom rác thì tiền đâu cho con học thêm tiếng Anh! Mà đâu chỉ tiếng Anh, còn Toán, còn Văn, còn đủ thứ hết. Tôi thì tiếng Việt chưa rành, nhìn vào cuốn sách tiếng Anh, biết gì đâu”. Vậy là thằng cu nghỉ học, chị đánh chửi thế nào nó cũng không chịu đến lớp.
Chị bảo, vì con còn nhỏ, chị chẳng nỡ bắt nó đi phụ chị đâu, hơn nữa ngày làm việc của chị bắt đầu từ 3h sáng, quanh năm suốt tháng ngửi mùi hôi thối, giòi bọ bò lên tay. Gớm kinh! Vậy mà từ ngày thằng cu nghỉ học, khi chị trở dậy đi làm, xe nổ máy, chị đã thấy nó ngồi trên thùng xe…
Tôi bảo thằng cu cho tôi mượn một đôi bao tay, hai cô cháu cùng dọn mớ rác ở miếng đất trước nhà. Nó cứ đứng tần ngần, không dám đưa, đến khi nhận tiền tôi gửi, nó cúi sát người, lấy bằng hai tay rồi quay sang đưa ngay cho mẹ.
Cái xe rác nổ máy phành phành, khói đen túa ra, ỳ ạch tiến về phía trước. Giọng thằng bé vọng lại: “Cái này còn tốt nè mẹ. Cho con nhé! Đừng bán ve chai…”
Cuối tuần rồi, hai mẹ con lại đi ngang. Thằng cu gõ cửa nhà tôi, tặng chiếc thùng rác tự chế bằng những miếng tôn cũ bữa trước nó lượm được từ bãi rác này. Chiếc thùng đã được phủ một lớp sơn xanh, vẽ hình một chú chim cánh cụt với dòng chữ “Hãy ném rác vào tui nè”, đặt ngay ngắn trên miếng đất trước nhà. “Chắc từ nay cô không phải đi dọn rác nữa đâu” - giọng thằng cu phấn khởi, đầy tự tin!