Theo số liệu tổng hợp, trong tháng 5.2018, BHXH TX. Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) phải thu tiền bảo hiểm của 201 DN, hộ kinh doanh còn nợ, lên tới hơn 14,8 tỉ đồng. Trong đó, nhiều DN có số nợ “khủng” kéo dài, hầu như không còn khả năng thanh toán như: Cty CP Sông Đà 27 nợ hơn 5,7 tỉ đồng, Cty CPXD đường bộ số 1 Hà Tĩnh nợ hơn 4 tỉ đồng. Ông Hồ Văn Phong - Giám đốc BHXH TX. Hồng Lĩnh - cho biết: “Chúng tôi đã làm hết khả năng của mình, nhưng việc đòi nợ đối với nhiều DN vẫn gặp rất nhiều khó khăn”. Nguyên nhân, theo ông Phong, ý thức chấp hành pháp luật của chủ sử dụng lao động chưa nghiêm; việc xử lý đơn vị vi phạm chưa cương quyết; chế tài xử phạt thấp, chưa đủ sức răn đe. Một lý do không kém quan trọng là hiện nay, việc khởi kiện DN nợ bảo hiểm bế tắc vì vướng thủ tục, còn việc khởi tố DN phải chờ hướng dẫn.
Theo BHXH tỉnh Hà Tĩnh, đến hết tháng 4.2018, tổng số nợ bảo hiểm của khối DN là 72 tỉ đồng. Trong đó có nhiều DN có số nợ lớn, kéo dài như: Cty CP Tư vấn và Xây dựng Thành Sen - 2,96 tỉ đồng; Cty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh - 2,48 tỉ đồng; Cty CP Đầu tư & Xây dựng số 1 Hà Tĩnh - 2,95 tỉ đồng; Cty TNHH MTV Đóng tàu Bến Thuỷ - 7,35 tỉ đồng.
Việc DN nợ đọng bảo hiểm kéo dài làm quyền lợi của nhiều lao động liên quan bị ảnh hưởng. Tại Cty CP Sông Đà 27, có nhiều trường hợp lao động nữ không được hưởng chế độ thai sản, không được hưởng chế độ bảo hiểm 1 lần và nhiều thiệt thòi khác.
Từ năm 2015 trở về trước, việc khởi kiện các DN nợ bảo hiểm thuộc cơ quan BHXH, thủ tục khởi kiện đơn giản, 100% số vụ đều thắng kiện hoặc hòa giải thành, đã có kết quả nhất định đối với việc thu hồi nợ. Theo số liệu tổng hợp đến hết năm 2015, cơ quan BHXH ở Hà Tĩnh đã khởi kiện 60 đơn vị nợ bảo hiểm, đòi số tiền 4,9 tỉ đồng. Kết quả, số tiền nợ thu được của đơn vị hoà giải thành hơn 1,77 tỉ đồng; số tiền nợ thu được của đơn vị được toà án xét xử gần 700 triệu đồng, số tiền chưa thu hồi được là 2,44 tỉ đồng. Từ năm 2016, việc khởi kiện chuyển giao cho tổ chức CĐ và do vướng thủ tục liên quan đến việc ủy quyền của người lao động nên chưa đưa ra xét xử được vụ nào, vì vậy rất khó khăn cho thu hồi nợ.
Được biết, cơ quan BHXH đang nghiên cứu hướng dẫn về việc thực hiện quy trình khởi tố các đơn vị nợ bảo hiểm theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015. “Cần phải khởi tố, có chế tài xử lý đối với một số đơn vị nợ lớn, kéo dài, cố tình trây ỳ thì mới đủ sức răn đe. Tuy nhiên, cũng cần thận trọng để tạo điều kiện cho DN thu xếp trả nợ” - ông Hồ Văn Phong - Giám đốc BHXH TX.Hồng Lĩnh nêu quan điểm.