Ứng phó với các cú sốc

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) vừa hoàn thành và trình Chính phủ dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Việc làm (sửa đổi). Trong đó, nội dung đáng chú ý là đề xuất điều chỉnh một số chính sách liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp.

Theo đó, bộ này đề xuất mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo hướng bổ sung quy định tất cả người lao động có giao kết hợp đồng làm việc, hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên (quy định hiện hành là đủ 3 tháng); bổ sung người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Cơ quan soạn thảo cũng đề xuất bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng và thực hiện các chính sách hỗ trợ NLĐ, người sử dụng lao động căn cứ kết dư quỹ trước các “cú sốc” như: Khủng hoảng thị trường, suy thoái kinh tế, thiên tai, dịch bệnh.

Về mức thu quỹ bảo hiểm thất nghiệp, Bộ LĐTBXH đề xuất sửa đổi theo hướng luật chỉ quy định mức trần và giao Chính phủ quy định mức đóng từng giai đoạn. Bởi thực tế có thời điểm quỹ kết dư lớn, nếu muốn giảm mức đóng từ 1% xuống 0,5% phải xin ý kiến Quốc hội. Theo đó, mức đóng vào quỹ sẽ được quy định như sau: Người lao động đóng tối đa bằng 1% tiền lương tháng; người sử dụng lao động đóng tối đa bằng 1% quỹ tiền lương tháng của người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% quỹ tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp và do ngân sách Trung ương bảo đảm và giao Chính phủ quy định cụ thể mức đóng của người lao động, người sử dụng lao động để đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành chính sách của Chính phủ.

Dự kiến Luật Việc làm (sửa đổi) trình Quốc hội khóa XV xem xét, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 tháng 10.2024; thông qua tại Kỳ họp thứ 9, tháng 5.2025 và có hiệu lực ngày 1.1.2026.

Chia sẻ rủi ro

Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Quang Trung - nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm (Bộ LĐTBXH) - cho biết: “Đề xuất lao động có hợp đồng từ 1 tháng trở lên tham gia bảo hiểm thất nghiệp là rất tốt. Bởi vì người lao động đã có giao kết hợp đồng cần là tham gia bảo hiểm thất nghiệp”.

Tuy nhiên, ông Trung cho rằng, việc theo dõi, quản lý để kiểm soát được với nhóm đối tượng này thì cần có hệ thống thông tin, dữ liệu về người lao động hoàn chỉnh. “Theo Luật hiện hành, hợp đồng từ 3 tháng trở lên mới phải tham gia. Nếu NLĐ ký hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên tham gia bảo hiểm thất nghiệp sẽ đảm bảo chế độ cho người lao động. Cụ thể như không may mất việc làm sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ đào tạo nghề, tư vấn giới thiệu việc làm...” - ông Trung nói.

Ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Chính sách - Pháp luật (Tổng LĐLĐVN) cho biết, trước đây, pháp luật quy định chỉ lao động ký hợp đồng từ 3 tháng trở lên mới phải đóng bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, Bộ luật Lao động năm 2019 đã điều chỉnh theo hướng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho tất cả lao động có ký hợp đồng từ 1 tháng trở lên. Như vậy, đề xuất lao động có hợp đồng từ 1 tháng trở lên tham gia bảo hiểm thất nghiệp là hợp lý. Mục đích của đề xuất này nhằm mục đích đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật hiện hành.

Theo ông Quảng, bản chất của bảo hiểm thất nghiệp là chia sẻ rủi ro, mất việc làm cho lao động thất nghiệp vì các yếu tố khách quan. Từ đó, người lao động nếu đủ điều kiện sẽ được hỗ trợ một khoản trợ cấp thất nghiệp. Đặc biệt, lao động còn được học nghề và giới thiệu, tìm kiếm việc làm mới.