Thống kê của BHXH tỉnh, tính đến tháng 5.2017, tổng số đơn vị nợ là 2.410, với tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN là 218.855 triệu đồng. Một số đơn vị nợ lớn như Công ty CP Xây dựng công trình 505: 4.727 triệu đồng (nợ 76 tháng); Công ty CP Vinalines Nha Trang: 3.021 triệu đồng (nợ 16 tháng); Chi nhánh Công ty TNHH Sản xuất và TMDV Bạch Việt: 1.395 triệu đồng (nợ 13 tháng); Công ty TNHH MTV Đóng tàu Nha Trang: 2.731 triệu đồng (nợ 16 tháng)...
Ông Dương Văn Hào - Giám đốc BHXH tỉnh Khánh Hòa - cho hay, thời gian qua Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo, các sở, ngành chức năng tăng cường phối hợp thanh kiểm tra, ngành BHXH nỗ lực trong công tác đôn đốc thu, thu hồi nợ, đặc biệt là triển khai chức năng thanh tra chuyên ngành cũng đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, tỉ lệ nợ và đơn vị nợ vẫn có xu hướng gia tăng.
Nguyên nhân của thực trạng này, theo ông Hào là do nhận thức về trách nhiệm và quyền lợi tham gia BHXH, BHYT bắt buộc của người sử dụng lao động (NSDLĐ) còn hạn chế, nhất là khu vực ngoài nhà nước, do vậy việc chậm đóng, đóng thiếu hoặc trốn đóng vẫn thường xuyên xảy ra.
Ông Hào cho hay đã có quy định của nhà nước về việc buộc trích tiền từ tài khoản tiền gửi của NSDLĐ để nộp tiền chưa đóng, chậm đóng BHXH nhưng việc thực hiện cũng gặp nhiều hạn chế, khó khăn. BHXH tỉnh đã ký hợp đồng thu nợ với một số ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh nhưng vẫn chưa thực hiện hiệu quả. Hiện nay, UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo các ngành liên quan (BHXH, LĐTBXH, Ngân hàng Nhà nước) quyết liệt thực hiện công tác này.
Bên cạnh đó, chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH còn nhiều bất cập như mức xử phạt thấp, lãi suất chậm nộp BHXH thấp hơn lãi suất tiền vay của các ngân hàng thương mại, do đó nhiều doanh nghiệp chấp nhận nộp phạt để chiếm dụng BHXH. Ngoài ra, hiệu quả hoạt động của Tổ thu nợ liên ngành theo chỉ đạo của UBND tỉnh cũng còn nhiều hạn chế trong khâu phối hợp, hoặc hoạt động chưa được thường xuyên.
Việc khởi kiện các đơn vị nợ theo Luật BHXH thuộc về trách nhiệm của tổ chức CĐ. BHXH tỉnh và LĐLĐ tỉnh đã ký quy chế phối hợp để kịp thời khởi kiện các đơn vị nợ nhằm đảo bảo quyền lợi của người lao động. BHXH tỉnh đã cung cấp thông tin, hồ sơ liên quan đề nghị khởi kiện đối với 14 doanh nghiệp. LĐLĐ tỉnh cũng hoàn tất hồ sơ và thực hiện khởi kiện tại tòa án đối với 5 doanh nghiệp, nhưng vẫn chưa được thụ lý và giải quyết do còn vướng các quy định của pháp luật về ủy quyền khởi kiện của người lao động. Theo ông Hào, hiện BHXH VN và Tổng LĐLĐVN đang có chương trình làm việc với TAND Tối cao để đề xuất chỉnh sửa vướng mắc này.
Sở LĐTBXH tỉnh Khánh Hòa vừa yêu cầu Công ty TNHH Hiệp Hưng (thôn Cư Hiệp, xã Suối Hiệp, huyện Diên Khánh) trả 22% tiền BHXH, BHYT, BHTN vào lương đối với các trường hợp NLĐ không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc như người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 1 đến dưới 3 tháng, người lao động cao tuổi theo quy định tại khoản 3, điều 186, Bộ luật Lao động 2012; đồng thời trích nộp BHXH, BHTN hằng tháng theo quy định.