Chị Tươi làm công nhân được 6 năm, chị có một bé gái 4 tuổi, gọi tên là XuXi. Khi XuXi được 2 tuổi, chị gửi con về quê cho ông bà ngoại ở Hoà Bình chăm sóc, còn mình và chồng tiếp tục với việc làm công nhân trong nhà máy.

Lương cơ bản của chị Tươi ở mức 4,8 triệu đồng/tháng, cộng thêm 900.000 đồng tiền phụ cấp (đi lại, nhà ở, con nhỏ, chuyên cần,…). Nếu được tăng ca 3-4 buổi mỗi tuần, thu nhập của chị được tăng thêm 1-2 triệu đồng.

Những năm chưa có dịch, vợ chồng công nhân để ra được 3-4 triệu đồng/tháng. Khi dịch COVID-19 căng thẳng, phức tạp, lương không đủ sống do phải nghỉ phòng dịch, ít được tăng ca, chị Tươi và chồng buộc phải vay mượn từ bạn bè hoặc những công nhân khác cùng xóm trọ mỗi người một ít.

“Phải thực sự cần tiền tôi mới vay người khác. Như đợt gần nhất vay vì bị mắc COVID-19, gửi tiền về cho con. Tôi vay gối nhau, tháng này trả tháng sau để bù lấp thiếu hụt chi tiêu trong tháng” – chị Tươi nói.

Hơn 1 tháng trở lại đây, nữ công nhân cho biết, công việc khả quan hơn vì hay được làm thêm giờ. Song tiền lương cũng không để ra được nhiều vì vật giá tăng cao. Giá xăng có hạ nhiệt nhưng vẫn đắt hơn so với trước Tết; bó rau vẫn có giá 9.000 đồng/bó; các mặt hàng nhu yếu phẩm khác cũng nhích thêm vài nghìn đồng.

Theo nữ công nhân, tiền lương thấp nên công nhân phải chắt bóp chi tiêu. Với chị Tươi, được làm thêm giờ thì mức sống ổn định hơn. Do vậy, chị mong muốn “tăng lương tối thiểu vùng, công nhân không bị giảm giờ làm”.

Làm công nhân từ khi mới học xong cấp 3, chị Thái Thị Thảo (công nhân của một công ty về linh kiện điện tử ở Khu công nghiệp Thăng Long, Hà Nội) cho hay, mỗi năm công ty đều thực hiện tăng lương cho công nhân.

Theo đó, lương cơ bản 5,3 triệu đồng mỗi tháng cùng 1,1 triệu đồng các khoản phụ cấp. Công nhân không đi muộn, đạo đức, ý thức tốt và có sự hợp tác trong công việc thì được tính 3 điểm (số điểm cao nhất). “Nếu đạt theo yêu cầu đó, cuối năm, công nhân sẽ được tăng lương” – chị Thảo nói.

Chưa có chồng con, song gánh nặng trên vai của chị Thảo không hề nhẹ so với những công nhân đã có gia đình. Hằng tháng, nữ công nhân vẫn gửi tiền về phụ giúp gia đình. Đôi lúc phải ăn uống kham khổ, chị Thảo chia sẻ: “Ở một mình nên dễ tiết kiệm, có sao ăn vậy. Làm được bao nhiêu tiền mà có dư, tôi đều gửi về cho mẹ” – chị Thảo cho biết.

Theo báo cáo kết quả khảo sát về “Tiền lương không đủ sống và hệ luỵ” giữa Viện Công nhân và Công đoàn, tư vấn kỹ thuật của các chuyên gia từ Trung tâm Quan hệ Lao động Việt Nam, Oxfam tại Việt Nam và Oxfam Úc, tăng lương tối thiểu không ảnh hưởng đến tiền lương của công nhân hưởng lương theo sản phẩm, nhưng ảnh hưởng đến những người được trả lương theo thời gian.

Thông thường khi mức lương tối thiểu tăng, tiền lương của những người hưởng lương thời gian sẽ tăng theo. Phần lớn những nhân viên làm việc theo lương thời gian - nếu không phải là người quản lý hoặc giám sát - thì mức lương cũng chỉ cao hơn một chút so với lương tối thiểu. Mặc dù vậy, khi phỏng vấn công nhân, thấy một số công ty cắt giảm trợ cấp để giữ mức tiền lương của công nhân không tăng khi lương tối thiểu tăng.

Hội đồng Tiền lương Quốc gia đã bỏ phiếu và thống nhất phương án đề xuất tăng lương tối thiểu vùng ở mức tăng bình quân 6% từ ngày 1.7.2022 để trình lên Chính phủ xem xét, quyết định, chị Thảo hi vọng, nếu tăng lương tối thiểu vùng, công nhân không bị cắt giảm các khoản phụ cấp.