Đến nay đã 17 năm gắn bó với bảng đen, phấn trắng, chị Nguyễn Thị Mai (nhân vật đã được đổi tên, trú tại Thái Bình) chỉ nhận về mỗi tháng 5,5 triệu đồng.

Trải qua 6 lần điều chỉnh hệ số, hiện nay, chị Mai có hệ số lương là 3,66. Ngoài ra, chị còn được 30% phụ cấp đứng lớp. Như vậy, tiền lương của chị được khoảng 7 triệu đồng/tháng. 

Mức lương này, theo chị Mai, còn thấp hơn mức lương của nhiều học sinh cũ mà chị đã từng dạy (hiện đã đi làm). Nghĩ đến đó, nữ giáo viên này không khỏi chạnh lòng, nhưng “biết làm sao được vì lương của viên chức giáo viên vẫn được biết đến là thấp so với nhiều ngành khác” - chị Mai nói.

Chồng chị Mai cũng làm giáo viên, tổng thu nhập của cả 2 vợ chồng chỉ đủ để nuôi các con ăn học và trang trải cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.

Khi biết được thông tin sắp được điều chỉnh mức lương cơ sở, chị Mai cũng rất mong chờ thu nhập sẽ được tăng lên. Mấy năm nay ảnh hưởng của dịch, lương cơ sở vẫn "đứng im". Vì vậy, đợt điều chỉnh này được chị theo dõi thông tin thường xuyên.

Cũng từng là giáo viên của một trường mầm non công lập ở Thái Bình, bà Lê Thị N đã nghỉ hưu vào tháng 9.2021. Có 20 năm 8 tháng tham gia bảo hiểm xã hội, khi về hưu, nhận được số tiền ít ỏi 2,8 triệu đồng/tháng.

Theo bà N, nguyên nhân do quá trình tham gia bảo hiểm xã hội, mức đóng của bà thấp, đồng thời, số năm tham gia bảo hiểm xã hội chưa nhiều.

Bà N nói thêm, những viên chức về hưu vào năm 2021 như bà có phần thiệt thòi khi lương cơ sở 3 năm qua không tăng, đồng nghĩa với mức đóng bảo hiểm không tăng, từ đó, ảnh hưởng một phần đến lương hưu.

Nếu 2 năm cuối trước khi nghỉ hưu, lương cơ sở tăng, mức đóng bảo hiểm xã hội tăng thì khi về hưu, lương hưu của bà sẽ cao hơn một chút so với hiện nay. 

Lương hưu thấp không đủ trang trải cuộc sống nên sau khi về hưu, bà N quyết định đi là công việc bán hàng tại một cửa hàng trên thành phố Thái Bình. Làm từ 6 giờ 30 đến 19 giờ 30, bà được trả lương 6 triệu đồng/tháng.

Do công việc không phù hợp với người lớn tuổi, vì vậy, tới đây bà N sẽ xin nghỉ làm. "Khi đó, chắc chắn cuộc sống sẽ khó khăn hơn khi chỉ trông chờ vào lương hưu; chồng tôi làm nghề tự do, nhưng sức yếu nên thu nhập không đáng là bao nhiêu” – người phụ nữ năm nay đã 58 tuổi tâm sự. 

Cũng trao đổi về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội (Bộ LĐTBXH) cho rằng, đề xuất điều chỉnh mức lương cơ sở giúp công chức, viên chức phần nào được bù đắp về tiền lương sau thời gian dài không tăng do ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Theo quy định, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trước năm 1995 sẽ tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu. Cứ như vậy, người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1.1.2020 đến ngày 31.12.2024 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu.

Vì vậy, theo chuyên gia này, những người được về hưu vào năm 2019-2022 - thời điểm lương cơ sở chưa được điều chỉnh do ảnh hưởng dịch COVID-19- sẽ chịu một phần thiệt thòi nhất định. 

Bản thân những công chức, viên chức về hưu trong 3 năm qua sẽ đứng ngoài dự kiến tăng lương tới đây. Bên cạnh đó, mức lương đóng bảo hiểm xã hội của họ để tính hưởng lương hưu cũng sẽ thấp hơn nếu như những năm trước tiền lương đã được điều chỉnh.

Theo bà Hương, việc điều chỉnh lương cơ sở chỉ là một trong những giải pháp trước mắt. Điều quan trọng nhất hiện nay là cải cách căn bản tiền lương. Qua việc thực hiện cải cách, sẽ đưa tiền lương về đúng giá trị thực, tạo động lực cho sự phát triển. 

"Muốn cải cách tiền lương cần có định nghĩa lại lao động lại khu vực công. Bên cạnh đó, cần thay đổi phương pháp tiếp cận lương; thay đổi cách tính lương, bỏ tính lương theo hệ số, tiền lương cơ sở, thay vào đó phải tính lương dựa trên vị trí việc làm. Bởi nhân lực trong khu vực nhà nước là nhân lực có trình độ cao..." - bà Hương nói.