Để hạn chế đến mức thấp nhất biện pháp khởi kiện doanh nghiệp (DN) nợ BHXH ra tòa, làm ảnh hưởng đến uy tín, gây bất lợi trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện cho DN có thời gian khắc phục hoàn trả số tiền nợ BHXH cho cơ quan BHXH, duy trì hoạt động sản xuất, đảm bảo việc làm và đời sống cho NLĐ, đoàn công tác Ban Chính sách – Pháp luật (LĐLĐ tỉnh Quảng Ngãi) đã đến trực tiếp từng DN để tìm hiểu, lắng nghe, đàm phán, thương lượng với DN. Kết quả bước đầu đã thu hồi được số tiền trên 2 tỉ đồng ở 14 DN.

Tạo điều kiện để DN trả nợ

Thời gian qua, tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi gặp không ít khó khăn, thách thức bởi nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, có một số DN lợi dụng vào tình hình khó khăn chung để trốn đóng và nợ BHXH, BHYT, BHTN; từ đó đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ, xâm phạm nghiêm trọng các chính sách, chế độ của NLĐ.

Theo số liệu thống kê của BHXH tỉnh, tính đến tháng 3.2017, tình hình nợ BHXH, BHYT và BHTN hiện đang ở mức báo động, với trên 200 tỉ đồng (bao gồm nợ ngân sách nhà nước đóng). Trong đó, nợ BHXH từ 1-6 tháng là 66 tỉ đồng, nợ 6 tháng trở lên hơn 49,8 tỉ đồng; nợ BHTN 5,6 tỉ đồng, nợ BHYT 13,5 tỉ đồng. Trong số này, BHXH tỉnh đã gửi danh sách 26 DN có nợ kéo dài, với số lượng lớn để cơ quan LĐLĐ tỉnh khởi kiện ra tòa.

Trước thực trạng trên, LĐLĐ tỉnh căn cứ các quy định của Tổng LĐLĐVN xây dựng quy chế phối hợp với BHXH, Tòa án Nhân dân tỉnh cùng một số cơ quan chức năng tìm mọi biện pháp tiếp cận DN nhằm truy thu BHXH, BHYT, BHTN; trong đó có giải pháp khởi kiện DN nợ kéo dài. Sau khi tiếp nhận 26 hồ sơ từ cơ quan BHXH tỉnh đề nghị khởi kiện DN nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền nợ trên 19 tỉ đồng, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã giao nhiệm vụ cho Ban Chính sách - Pháp luật phối hợp với các ban liên quan tham mưu cho Thường trực LĐLĐ tỉnh lựa chọn DN có khả năng thu hồi được số tiền nợ BHXH để tiến hành làm việc, đàm phán, thu thập hồ sơ, tài liệu, các chứng cứ liên quan làm cơ sở cho việc khởi kiện và tham gia tố tụng khi ra Tòa án thụ lý hồ sơ xét xử.

Tuy nhiên, tinh thần của Thường trực LĐLĐ tỉnh là hạn chế việc khởi kiện DN nợ BHXH ra tòa, làm ảnh hưởng đến uy tín, gây bất lợi trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm tạo điều kiện cho DN khắc phục hoàn trả số tiền nợ BHXH, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, đảm bảo việc làm, đời sống cho NLĐ, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ. 

Theo đó Thường trực LĐLĐ tỉnh chỉ đạo Ban Chính sách - Pháp luật làm việc với các DN nợ BHXH để thu hồi số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN thông qua phương pháp đàm phán, thương lượng, yêu cầu DN phải có cam kết lộ trình khắc phục hoàn trả số tiền nợ BHXH, hạn chế đến mức thấp nhất biện pháp khởi kiện DN ra tòa.

Tăng cường giảm nợ đọng BHXH

Kết quả bước đầu, đoàn công tác của LĐLĐ tỉnh đã làm việc với 16/26 DN, trong đó trực tiếp làm việc với 14/16 DN. Kết quả bước đầu đã thu hồi được số tiền trên 2 tỉ đồng ở 14 DN. 2 DN không thể làm việc được vì đã ngưng hoạt động, chủ DN đã bỏ đi nơi khác. Hầu hết, các DN đều cam kết với LĐLĐ tỉnh sẽ khắc phục và mong muốn LĐLĐ tỉnh chia sẻ khó khăn, tạo điều kiện để DN có thời gian tìm nguồn tài chính hoàn trả nợ BHXH, không khởi kiện DN ra tòa.

Bà Lê Thị Kim Ngân - Trưởng ban Chính sách - Pháp luật (LĐLĐ tỉnh Quảng Ngãi) - cho biết, theo quy định, CĐ khởi kiện DN nợ BHXH, BHYT, BHTN ra Tòa án với điều kiện phải được NLĐ ủy quyền. Quy định trên trở thành rào cản cho tổ chức CĐ trong quá trình lập thủ tục hoàn thiện hồ sơ để khởi kiện DN, bởi vì đối với cấp CĐCS hầu hết Ban chấp hành CĐCS đều là NLĐ, kể cả các NLĐ do mưu cầu việc làm, thu nhập để nuôi sống bản thân và gia đình nên Ban chấp hành CĐCS, NLĐ tại các DN sợ mất việc làm nên khó mạnh dạn ủy quyền cho CĐ cấp trên trực tiếp cơ sở hoặc LĐLĐ tỉnh khởi kiện DN ra tòa do nợ BHXH. 

Do vướng mắc trên nên việc khởi kiện DN ra tòa khó thực hiện được nhiều như mong đợi. Trong thời gian tới, LĐLĐ tỉnh tiếp tục phối hợp các ngành chức năng của tỉnh tổ chức thanh tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH, BHYT, BHTN tại các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh đang hoạt động trên địa bàn tỉnh.

UBND tỉnh Quảng Ngãi cũng vừa có văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố về việc thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về phát triển đối tượng tham gia BHXH. 

Trong đó, yêu cầu các sở, ngành liên quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ngành BHXH tỉnh, tham mưu kịp thời cho UBND tỉnh trong chỉ đạo thực hiện chính sách an sinh trên địa bàn tỉnh, tăng cường giảm nợ đọng BHXH, đảm bảo quyền lợi chính đáng, hợp pháp cho người lao động. BHXH tỉnh phối hợp với sở, ngành giải quyết những vấn đề bức xúc trong thực hiện chính sách pháp luật BHXH, BHYT.