Giàng A Sông, quê Văn Yên, tỉnh Yên Bái, thợ lò Cty CP than Núi Béo, có vợ và 2 con vẫn ở quê. Mỗi năm anh chỉ về thăm vợ con được vài lần bởi đường sá xa xôi.

Thợ lò không phải là người Quảng Ninh như anh Sông hầu hết đều có vợ, con ở quê. Thợ lò Chu Văn Dũng, quê Lạng Sơn, 23 tuổi, chưa lập gia đình, cũng thừa nhận lấy vợ là người Quảng Ninh hoặc đang sinh sống và làm việc ở Quảng Ninh là vô cùng khó khăn. Bởi, chỉ nghĩ đến cảnh phải về quê chồng ở xa ít nhiều cũng làm nản lòng các chị em; chưa kể nghề thợ lò luôn nguy hiểm, vất vả, độc hại.

Chia sẻ với Lao Động, nhiều thợ lò xác định cố gắng làm việc mấy năm, kiếm chút tiền rồi về quê lấy vợ hoặc về hẳn quê với gia đình. “Giờ ở quê có nhiều nhà máy, xí nghiệp nên kiếm việc cũng không phải là quá khó. Lương thấp hơn thợ lò nhưng lại được ở gần gia đình, ăn uống cùng gia đình nên chi tiêu ít” – Chu Văn Dũng tâm sự.

Những năm gần đây, các nhà tuyển dụng nhân lực cho ngành than thường xuyên phải lên các tỉnh Tây Bắc để mời chào thanh niên về Quảng Ninh học làm thợ lò. Tuy nhiên, không ít thanh niên bỏ ngay sau khi đặt chân đến Quảng Ninh; số còn lại xác định không gắn bó lâu dài.

Theo một số lãnh đạo Tập đoàn Than và Khoáng sản VN (TKV), một trong những lý do khiến ngành than khó tuyển và khó giữ chân thợ lò là việc thợ lò khó… kiếm vợ ở đất Quảng Ninh.

Ông Lê Thanh Xuân – Chủ tịch Công đoàn TKV – cho rằng, thu nhập chỉ là một phần, mà chỉ có “an cư mới lạc nghiệp”.

Cũng theo ông Xuân, trước đây, TKV và tỉnh Quảng Ninh cũng từng kêu gọi các doanh nghiệp mở các công ty, nhà xưởng có nhiều nữ nhân công ở gần các cty khai thác than… để giúp ngành than tuyển và giữ chân thợ lò.

Tuy nhiên, trong khi chưa có ý tưởng nào thành hiện thực thì tháng 8.2017, một cty chuyên sản xuất da giầy của Đài Loan (TQ), có gần 2.300 công nhân nữ tại TP.Cẩm Phả, chính thức đóng cửa, khiến ngành than mất đi một… chỗ dựa.

Sự xuất hiện của một nhà máy may mặc có tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỉ đồng của một trong những tập đoàn may mặc lớn nhất Trung Quốc, được khởi công ngày 4.1.2021 tại TP.Cẩm Phả, theo ông Nguyễn Anh Tú – Bí thư Thành ủy Cẩm Phả – không chỉ góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mà còn tạo cơ hội cho các thợ lò ở xa có… vợ.

Nhà máy này khi đi vào hoạt động, dự kiến ngay trong năm 2021, sẽ cần khoảng 3.500 nữ công nhân.

Nhưng các công ty than ở Quảng Ninh có tổng cộng hàng vạn thợ lò, mà phần lớn đều ở xa...