Vất vả vì cho mượn hồ sơ cá nhân

TAND TP Thủ Đức, TPHCM vừa đưa ra xét xử vụ án “Tranh chấp HĐLĐ vô hiệu” giữa nguyên đơn là bà Phùng Nam (tên đã thay đổi), sinh năm 1986, nguyên là công nhân Công ty F.I và bị đơn là Công ty TNHH K.L (KCX linh Trung 1, TP Thủ Đức, TPHCM). Nguyên nhân, từ tháng 8.2010 đến tháng 4.2011, bà Nam cho em gái là bà P.T.H (sinh năm 1993) mượn chứng minh nhân dân của mình để xin vào làm việc tại Công ty K.L.

Đầu năm 2023, bà Nam đến cơ quan BHXH TP Thủ Đức để nhận BHXH một lần, thì bị từ chối do có khoảng thời gian đóng trùng BHXH ở cả hai Công ty F.I và K.L. trong thời gian nói trên. Cơ quan BHXH TP Thủ Đức đã hướng dẫn bà Nam đến Công ty K.L đề nghị hủy HĐLĐ với tên bà Nam và ký lại HĐLĐ và tham gia BHXH đúng với tên bà Hà (tên đã thay đổi) trong thời gian từ tháng 8.2010 đến tháng 4.2011. Tuy nhiên, Công ty K.L đã từ chối do không thể thay đổi được thông tin này.

Không còn cách nào khác, bà Nam buộc phải khởi kiện Công ty K.L ra TAND TP Thủ Đức để yêu cầu tuyên bố HĐLĐ giữa bà với Công ty K.L là vô hiệu.

Sau hơn 5 tháng chờ đợi, TAND TP Thủ Đức đã mở phiên tòa xét xử và do không có sự tranh chấp giữa các bên, nên HĐXX đã tuyên HĐLĐ giữa bà Nam với Công ty K.L là vô hiệu. Trên cơ sở bản án này, bà Nam mới đến cơ quan BHXH làm thủ tục hủy bỏ thời gian đóng trùng BHXH và sau đó mới được nhận BHXH một lần.

Tương tự, bà Hồ Linh (tên đã thay đổi) (sinh năm 1975, là công nhân của Công ty F.I) cũng cho bà Nguyễn Bình (tên đã thay đổi) (sinh năm 1969) mượn hồ sơ cá nhân của bà L để xin vào làm tại Công ty B.T.V ở TP Thủ Đức trong thời gian từ tháng 11.2009 đến tháng 11.2022. Do đó, công ty cũng đóng BHXH cho bà Linh trong 3 năm nói trên. Vì vậy, từ tháng 11.2009 đến tháng 11.2012, bà Linh có tên tham gia BHXH cùng một lúc ở hai công ty F.I và B.T.V, nên khi đi giải quyết chế độ BHXH một lần thì cũng bị từ chối. Do đó, bà Linh cũng buộc phải khởi kiện Công ty B.T.V ra tòa án để được giải quyết quyền lợi.

Vi phạm nghĩa vụ trung thực khi giao kết hợp đồng lao động

Luật sư Bùi Công Thiệu - Văn phòng Luật sư Phương Minh, Đoàn Luật sư TPHCM - cho biết, có rất nhiều NLĐ liên hệ với văn phòng làm thủ tục khởi kiện liên quan đến việc cho người khác mượn tên để đi làm.

Nguyên nhân, vì nhiều lý do, NLĐ đã cho người thân, người quen mượn chứng minh nhân dân, hồ sơ cá nhân của mình để đi làm. Nhiều công ty do không kiểm tra kỹ hồ sơ hoặc thấy hồ sơ đã đầy đủ nên nhận NLĐ vào làm việc và đóng BHXH theo tên trong hồ sơ.

Mặt khác, sự việc xảy ra khi ngành BHXH chưa có phần mềm phát hiện hồ sơ đóng BHXH bị trùng tên, trùng số chứng minh nhân dân nên vẫn chấp nhận theo hồ sơ mà doanh nghiệp đăng ký. Trong khi đó, theo quy định của pháp luật về BHXH, trong cùng một khoảng thời gian, một người chỉ được tham gia BHXH tại một doanh nghiệp. Trường hợp NLĐ có ký từ hai HĐLĐ với hai doanh nghiệp trở lên thì doanh nghiệp nào ký HĐLĐ trước sẽ đóng BHXH cho NLĐ, còn doanh nghiệp ký HĐLĐ sau chỉ đóng bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cho NLĐ và sẽ trả khoản tiền tương đương số tiền đóng BHXH, BHYT vào lương cho NLĐ.

Trước đây, việc giải quyết chế độ BHXH do việc mượn tên để đi làm khá nhẹ nhàng khi cả hai người cho mượn tên và mượn tên đến Sở LĐTBXH làm cam kết về việc cho mượn tên để đi làm và chịu một mức xử phạt vi phạm hành chính, sau đó cơ quan BHXH sẽ giải quyết quyền lợi cho họ.

Tuy nhiên, kể từ khi Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực (ngày 1.1.2021), thì việc mượn tên người khác để đi làm là hành vi vi phạm pháp luật, do không cung cấp trung thực thông tin cho người sử dụng lao động. Cũng theo quy định của BLLĐ 2019, thì HĐLĐ của người cung cấp thông tin không trung thực bị coi là vô hiệu và thẩm quyền tuyên HĐLĐ vô hiệu thuộc tòa án, nên ngành LĐTBXH không còn xử lý như trước đây nữa và NLĐ muốn được nhận chế độ BHXH thì phải khởi kiện như đã nói trên.