Lấy chồng từ năm 2018, hiện có con 5 tuổi, chị Nguyễn Thị Hương (30 tuổi) vẫn đắn đo chuyện sinh con thứ 2. Bởi lẽ thu nhập của vợ chồng công nhân xa quê chỉ đủ cho gia đình xoay xở ở nơi đắt đỏ như Hà Nội.

Chị Hương cho hay, nhiều năm làm công nhân nói không tiết kiệm được đồng nào cũng không đúng. Song tiền cũng chẳng thể dư dả. Dù xa quê nhưng công to việc bé chị vẫn phải gửi tiền về lo liệu. "Năm 2021, mẹ tôi bị tai biến phải phẫu thuật, phận làm con ngoài việc chăm sóc, tôi cũng phải lo liệu chi phí" - chị Hương nói và cho biết, sau lần mẹ bị bệnh, kinh tế chưa thể vực dậy vì dịch bệnh COVID-19 và tới thời điểm hiện tại, công ty cũng không còn tăng ca nhiều như trước.

Lương vợ chồng công nhân làm việc ở Khu công nghiệp Thăng Long (Đông Anh, Hà Nội) - nơi tập trung đông công nhân nhất thủ đô - dao động 17-18 triệu đồng/tháng.

Với mức lương này, chị Hương phải chia nhỏ rất nhiều khoản chi cho một gia đình thuê trọ, với nữ công nhân, nếu sinh thêm con vào thời điểm này sẽ chưa thể cáng đáng kinh tế.

"Ai cũng khuyên tôi nên đẻ sớm để sau này đỡ vất vì bé đầu cũng đã lớn. Vợ chồng tôi hiểu điều đó, cũng sốt ruột lắm nhưng phải đợi 1-2 năm nữa khi có khoản tích cóp mới tính chuyện sinh con tiếp" - chị Hương cho biết.

Theo chị Hương, thu nhập ảnh hưởng rất nhiều đến quyết định sinh thêm, thậm chí là lập gia đình của công nhân. "Ông bà có câu "trời sinh voi sinh cỏ" tôi thấy không hoàn toàn phù hợp với cuộc sống bây giờ. Đứa trẻ sinh ra cần được nhận được sự chăm sóc, nuôi nấng với điều kiện tốt. Nếu kinh tế, hoàn cảnh còn khó khăn nên cân nhắc việc sinh con" - nữ công nhân nêu quan điểm.

Tại Hội thảo “Xây dựng môi trường an toàn, nâng cao chất lượng sống cho đoàn viên, người lao động” do Báo Lao Động tổ chức ngày 17.4, TS. Phạm Thị Thu Lan - Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn nhận định, cũng vì những khó khăn khi sinh con mà nhiều công nhân là lựa chọn chưa sinh con.

Khảo sát đời sống, thu nhập, việc làm năm 2022 của Viện Công nhân và Công đoàn với hơn 1500 công nhân khẳng định tiền lương ảnh hưởng tới quyết định sinh con: 66,4% công nhân đã lập gia đình cho biết tiền lương thu nhập hiện tại ảnh hưởng đến quyết định sinh con.

51,4% công nhân đã lập gia đình nhưng chưa có con nói quyết định sinh con của họ bị chi phối bởi vấn đề tiền lương; tỉ lệ này ở những người đã lập gia đình, có 1 con và đang cân nhắc sinh con thứ hai lên đến 72,4%.

Khảo sát năm 2023 với gần 3000 công nhân cũng cho kết quả tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình của 53,7% người lao động và quyết định sinh con của 72,0% người lao động.

Tiền lương cũng là lý do con cái không ở cùng cha mẹ: 17,6% người lao động không sống cùng con dưới 18 tuổi vì lý do tiền lương thấp.