Công ty môi giới “lộng hành”

Như Báo Lao Động phản ánh, nhiều công ty môi giới đã tự ý chỉnh sửa chứng minh thư nhân dân hoặc căn cước công dân của lao động dưới 18 tuổi. Hành động này đã hợp thức hoá, giúp những lao động đủ điều kiện làm việc trong nhiều nhà máy tại Khu công nghiệp Khai Sơn (Bắc Ninh).

Về việc này, Luật sư Đặng Tâm – Đoàn Luật sư Hà Nội – cho hay, theo quy định của pháp luật, khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Với những trường hợp đã phản ánh, Luật sư Đặng Tâm cho rằng, việc công ty môi giới lao động tuyển dụng người lao động dưới 18 tuổi mà không có sự đồng ý cha, mẹ hoặc người giám hộ là vi phạm quy định của pháp luật về lao động.

Liên quan đến việc tự ý chỉnh sửa thông tin năm sinh, căn cứ Điểm b Khoản 2 Điều 10 Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31.12.2021 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình:

Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: Tẩy xóa, sửa chữa hoặc có hành vi khác làm sai lệch nội dung của giấy chứng minh nhân dân, chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc giấy xác nhận số chứng minh nhân dân.

Theo luật sư này, công ty môi giới còn vi phạm quy định về sử dụng lao động chưa thành niên. Tùy thuộc vào hành vi vi phạm và mức độ vi phạm thì công ty môi giới có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 29 Nghị định 12/2022/NĐ-CP ngày 17.1.2022 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam ở nước ngoài theo hợp đồng.

Bên cạnh đó, lao động dưới 18 tuổi cũng phải làm việc liên tục, thông thường cả tăng ca là 12 giờ/ngày. Trong khi đó, thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 8 giờ trong 1 ngày và 40 giờ trong 1 tuần.

Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

Như vậy, công ty môi giới đã vi phạm quy định về thời giờ làm việc cho người lao động. Tùy thuộc vào hành vi vi phạm và mức độ vi phạm thì công ty môi giới có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định.

Lý do doanh nghiệp tuyển dụng lao động trên 18 tuổi

Cũng trao đổi về nội dung Báo Lao Động phản ánh, bà Nguyễn Thị Lan Hương – nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) - cho hay, việc công ty môi giới giữ lại chứng minh thư nhân dân, căn cước công dân của người lao động trong vòng 15 ngày đã vi pháp pháp luật. Người lao động chỉ cần nộp cho doanh nghiệp tuyển dụng các giấy tờ photo.

“Nghiêm trọng hơn cả là việc tẩy sửa nhằm khai man thông tin của người lao động. Đề nghị cơ quan quản lý vào cuộc trước thực trạng này diễn ra từ lâu” – bà Hương nhấn mạnh.

Vị này lý giải, một số công ty có vốn đầu tư nước ngoài sẽ áp dụng khung định nghĩa về độ tuổi lao động là 18 tuổi trở lên với những tiêu chuẩn lao động đặc biệt.

Nhiều nhà thầu yêu cầu doanh nghiệp làm theo đơn đặt hàng với bộ quy tắc ứng xử riêng. Vì vậy họ không chấp nhận lao động dưới 18 tuổi. Nếu bị phát hiện, doanh nghiệp đó có thể bị từ chối gói hàng, phạt về hợp đồng kinh tế.

“Cho nên, nhiều doanh nghiệp họ yêu cầu tuyển dụng lao động vào làm việc phải trên 18 tuổi. Để tuyển dụng đủ theo đơn đặt hàng, các công ty môi giới đã bất chấp, chỉnh sửa thông tin” - bà Hương phân tích.

Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho hay, nhiều khi doanh nghiệp sản xuất cũng bị công ty môi giới qua mặt. Họ nhận lao động dưới 18 tuổi mà không hề hay biết.

"Chính điều này buộc doanh nghiệp cần chặt chẽ hơn trong khẩu tuyển dụng, đưa ra cảnh báo với các công ty môi giới để họ chấm dứt việc làm trên. Nếu không, doanh nghiệp vô tình đã tiếp tay cho công ty môi giới sử dụng lao động dưới 18 tuổi vào các khâu sản xuất" - bà Hương nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, chuyên gia này cho rằng các đơn vị giới thiệu việc làm của nhà nước cũng cần phải đổi mới, phát huy vai trò kết nối cung-cầu lao động. Như vậy, sẽ không còn chỗ để cho các công ty môi giới lộng hành trong thời gian qua.