- Trong số 12 dự án đó thì có 3 dự án chưa đi vào hoạt động (Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Nhà máy gang thép Thái Nguyên mở rộng giai đoạn 2 và Nhà máy giấy Phương Nam), vì thế số CNLĐ đang làm việc tại 9 doanh nghiệp (DN) còn lại có khoảng 10.000 người. Trong đó Nhà máy thép Thái Nguyên giai đoạn 1 vẫn hoạt động tốt. Năm 2016 lãi khoảng 200 tỉ đồng, thu nhập bình quân của người lao động (NLĐ) khoảng trên 7 triệu đồng/người/tháng.

Thép Việt Trung năm thứ 2 đi vào hoạt động và “gặp” ngay tình hình giá thép đi xuống nên sản xuất kinh doanh bị lỗ, mặc dù CNLĐ vẫn có việc làm nhưng thu nhập bình quân chỉ đạt khoảng 9 triệu đồng/người/tháng. Bốn dự án của Tập đoàn Hóa chất (Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình, DAP Hải Phòng và DAP Lào Cai) có khoảng 4.000 CNLĐ, hiện nay vẫn có việc làm, nhưng không được đều và phải chia nhau nghỉ luân phiên nên thu nhập chỉ là lương cơ bản (5 - 6 triệu đồng/tháng)…

Riêng Nhà máy sơ sợi Đình Vũ - PVTex, cao điểm có trên 1.000 CNLĐ đã ngừng sản xuất từ cuối năm 2015. Mọi chế độ đối với CNLĐ cũng đã được giải quyết ổn thỏa. Quyết định ngừng việc đó của người lãnh đạo cũ cũng đang được các cấp có thẩm quyền xem xét, đồng thời Bộ Công thương cũng đang xem xét để tiến hành khởi động lại nhà máy, bởi các dây chuyền, thiết bị sản xuất để không lâu ngày sẽ bị hỏng, gây thiệt hại lớn hơn cho DN.

Vai trò của Tổ chức Công đoàn trong những lúc doanh nghiệp và người lao động gặp khó khăn đã được thể hiện như thế nào, thưa ông?

- CĐ Công thương, CĐ Dầu khí và các CĐ cấp trên cơ sở trực thuộc đã đến động viên, thăm hỏi CNLĐ ở các DN gặp khó khăn, hỗ trợ cho CĐCS hoạt động; động viên cán bộ CĐCS bám sát, nắm chắc tư tưởng, nguyện vọng của CNLĐ để có vấn đề gì thì có kiến nghị, đề xuất với chuyên môn giải quyết kịp thời, dù có một hai đơn vị có việc tâm lý CNLĐ dao động, xin chuyển công tác hay nghỉ việc. Chính vì vậy, ở những nơi khó khăn như vậy mà CNLĐ hầu như không bị “sốc” và nói chung các chế độ đối với NLĐ đều được các đơn vị chấp hành đầy đủ, không có khiếu nại, khiếu kiện.

Cụ thể, dịp Nhà máy đạm Ninh Bình tái khởi động hoạt động, CĐ Công thương VN, lãnh đạo CĐ Công nghiệp Hóa chất VN đã trực tiếp đến với CNLĐ, cùng với chuyên môn động viên các kỹ sư, thức trắng cả đêm để kiểm tra thiết bị, máy móc trước khi vận hành lại. Cả một hệ thống dây chuyền phức tạp như vậy, nếu không kiểm tra trước khi vận hành, lỡ có chuyện gì xảy ra sẽ gây thiệt hại rất lớn. Bên cạnh đó, CĐ hỗ trợ tiền bồi dưỡng cho CNLĐ làm thêm trong dịp tết… Cũng trong dịp tết vừa qua, CĐ Công nghiệp Hóa chất VN đã hỗ trợ hàng trăm triệu đồng để thăm hỏi, động viên những gia đình CNLĐ còn có nhiều khó khăn.

Thưa ông, các phương án xử lý mà Bộ Công thương đưa ra liệu có ảnh hưởng đến việc làm cũng như thu nhập của người lao động?

- Tôi nghĩ là cũng có ảnh hưởng đến việc làm, đời sống của NLĐ. Thực tế vấn đề của các đơn vị đó hiện nay là năng lực tài chính và sự chồi sụt giá cả của thị trường. Trước đây, khi làm dự án, giá thị trường có thời gian giữ mức khoảng 9 triệu tấn/đạm. Tết vừa rồi giá lên cao mới được 6,7 - 6,8 triệu đồng/tấn, giờ giá lại giảm hơn, sản xuất của các nhà máy đạm từ than lại phải cầm chừng.

Bên cạnh đó, giá nguyên liệu đầu vào trong nước như than lại tăng… Vì thế, cần có cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước, hoặc là mạnh dạn phá sản, hoặc khi tình hình sản xuất kinh doanh tốt lên thì tiến hành cổ phần hóa. Các DN cũng đòi hỏi phải có người quản lý giỏi, sắp xếp hợp lý lại lực lượng lao động theo hướng tinh, gọn, hiệu quả. Bởi chỉ khi nào DN phát triển thì đời sống, việc làm của NLĐ mới được ổn định. Nhà máy đạm Ninh Bình trước khi tái khởi động sản xuất cũng phải giải bài toán khó khăn là cắt giảm hơn trăm CNLĐ.

- Xin cảm ơn ông!