NFT là gì?

NFT (Non-Fungible Token) hay token không thể thay thế là một dạng vật phẩm ảo được xác thực bằng công nghệ blockchain - công nghệ sử dụng chữ ký số để xác nhận tác phẩm gốc và người sở hữu tác phẩm bắt đầu được giao dịch vào năm 2017. Tuy vậy, nó chỉ thực sự bùng nổ và được thế giới chú ý trong năm 2021, 4 năm sau khi ra mắt lần đầu.

Người mua hay người bán mới là chủ sở hữu NFT?

Một đánh giá từ công ty đầu tư blockchain Galaxy Digital cho thấy chỉ có một trong số 25 dự án NFT có giá trị cung cấp cho người mua quyền sở hữu trí tuệ của tác phẩm. Còn lại đa số các dự án đều cung cấp giấy phép khó hiểu hoặc viển vông. 

Trang Galaxy đã phân tích các điều khoản của phần lớn các dự án NFT, bao gồm dự án Yuga Labs Bored Ape Yacht Club (BAYC), Gary Vaynerchuk’s VeeFriends và World of Women cũng như các nền tảng xã hội “metaverse” Decentraland và Sandbox.

Họ đã kết luận rằng “phần lớn NFT không cung cấp quyền sở hữu trí tuệ đối với nội dung cơ bản của họ” và nhiều nhà điều hành của họ (bao gồm cả Yuga Labs) “dường như đã đánh lừa người mua NFT”. Một số dự án đã cố gắng thông qua giấy phép Creative Commons, tuy nhiên, họ đã gỡ bỏ quyền SHTT (Sở hữu trí tuệ và sáng tạo) khỏi NFT - khiến chủ sở hữu NFT không thể bảo vệ sự độc quyền đối với tác phẩm của mình.

Theo The Verge, điều này hoàn toàn trùng khớp với kết luận của Đại học Cornell và tổ chức Sáng kiến ​​về tiền điện tử và hợp đồng. Cả hai đều đánh giá BAYC, một trong những series NFT lớn nhất và có ảnh hưởng nhất, không rõ ràng trong các điều khoản. Các điều khoản của BAYC hứa hẹn rằng người mua “hoàn toàn sở hữu” cho mã token của họ, tuy nhiên, công ty lại cấp một giấy phép mâu thuẫn với tuyên bố này.

Galaxy rất nghi ngờ về tuyên bố rằng các nghệ sĩ lớn như Seth Green thực sự đang dựa vào các điều khoản dịch vụ của NFT. “Thật khó để tưởng tượng rằng Seth Green và xưởng sản xuất của anh ấy không thương lượng một thỏa thuận riêng với Yuga”.

Yuga Labs gần đây đã giới thiệu điều khoản dịch vụ được chỉnh sửa rất nhiều cho loạt NFT CryptoPunks và Meebits của mình.

Khi quyền sở hữu trí tuệ vẫn thuộc về người tạo ra NFT, họ có thể đơn phương thay đổi các điều khoản theo cách mà họ muốn.

Theo The Verge, dự án Moonbirds đã thông báo chuyển sang giấy phép Creative Commons CC0 (không bảo lưu bản quyền) sau khi nói với người mua trong nhiều tháng rằng họ “sở hữu” tác phẩm Moonbirds. CC0 có nghĩa là bất kỳ ai, không chỉ chủ sở hữu NFT, đều có thể sử dụng NFT.

Báo cáo của Galaxy tập trung vào mục tiêu cải thiện giấy phép NFT. Điều này có thể hữu ích cho những người hâm mộ NFT. Nhưng tình trạng hiện tại cho thấy chúng là một cách tuyệt vời để quản lý quyền sở hữu trí tuệ.