Đất nước trải qua các cuộc chiến tranh kéo dài, bom đạn còn sót lại không ít, phải mất nhiều năm mới khắc phục hết. Lực lượng Công binh ngày đêm âm thầm gỡ bỏ các “thần chết” để dân được bình an làm ăn. Nhưng, vẫn còn những người nghèo (dân gian gọi là buôn đồng nát) mưu sinh bằng cưa bom, gom đạn, bán kiếm lời.

Nghe tên cái nghề mà rùng mình, ngẫm chuyện quản lý mà lo lắng!

Một kho đạn phế liệu ở Bắc Ninh (làng Quan Độ, xã Văn Môn, huyện Yên Phong) tồn tại ngay cạnh những ngôi nhà dân một thời gian dài, mà không được quản lý, cảnh báo, quả thật chẳng thể đổ lỗi đi đâu được ngoài trách nhiệm các cơ quan quản lý. Chính quyền thôn, xã đi đâu? Các quy định về buôn bán, tàng trữ chất nổ, nguy hiểm đi đâu mà không được thực thi? Trách người nghèo hám lợi, thiếu hiểu biết, nhắm mắt làm liều một phần; trách mấy ông quản lý mười phần!

Công an, Quân đội đã vào cuộc, và câu hỏi nóng nhất cần sớm có câu trả lời: Nguồn đạn phế liệu ấy mua ở đâu, sao có thể mua khối lượng lớn và dễ dàng đến vậy? Ai quản lý, ai chịu trách nhiệm trước việc khi phế liệu phát nổ, chết dân?

Ông chủ phế liệu có thể sẽ đối mặt sự nghiêm khắc của pháp luật, khi buôn bán “tử thần”, gây ra thiệt hại cho dân sống xung quanh. Nhưng sẽ không công bằng nếu để những người được giao chăm lo sự khỏe, bình an cho dân, vô can, hoặc chịu trách nhiệm cho có, khi lù lù kho phế liệu bằng đạn nằm trước mắt. Ở đây cần gọi tên trách nhiệm rõ ra là chính quyền thôn- xã- huyện… Buông lỏng quản lý trong trường hợp này là vô cảm, bất nhân, và là tội ác.

Sẽ còn nhiều việc cần rút ra từ vụ đau lòng này (thực ra là xảy ra nhiều vụ nổ từ buôn phế liệu, chứ không phải qua vụ này mới giật mình). Sẽ còn nhiều việc phải làm để giảm bớt thiệt hai cho dân, từ những cuộc mưu sinh đánh đu với cái chết. Nhưng, có một việc cần phải làm ngay: Chính quyền địa phương kiểm tra các hộ, các làng buôn phế liệu, chiểu các quy định để kiểm soát chuyện làm ăn, gạt bỏ các yếu tố nguy hiểm cho chính người buôn bán, và những người khác. Ở tầm vĩ mô, cấm ngay, xử phạt nặng các hộ kinh doanh vật liệu nổ; gắn trách nhiệm quản lý, xử lý cách chức, hình sự, nếu địa phương do mình quản xảy ra các vụ tương tự.

Hành động ngay, đừng để bát cơm của người nghèo dính máu. Đừng để những đứa trẻ bỏ mạng ngay cả trong giấc ngủ, ngay trong chính ngôi nhà của mình. Chiến tranh đã lùi xa, không để thêm người dân chết vì bom đạn đau thương như thế này nữa. Đừng để khi có cái chết mà thảng thốt giật mình!