Qui định mới về thu thuế đối với những tổ chức, cá nhân kinh doanh qua mạng trong đó có trường hợp kinh doanh qua fanpage Facebook, đưa ra hạn mức phải đóng thuế khi doanh thu trên 100 triệu đồng/năm. Tuy nhiên vừa qua, khi Cục Thuế TPHCM đã mời gần 13.500 tài khoản sử dụng Facebook bán hàng đến để kê khai thuế thì rất nhiều trường hợp không chấp hành.

Cần phân tích rõ rằng, đây mới chỉ là mời đến để làm thủ tục kê khai thuế chứ chưa phải là nộp thuế. Phải có kê khai, thì mới nắm rõ được đối tượng là ai, ở đâu, kinh doanh ngành gì.... Nhưng tất cả những việc này cũng mới chỉ là công đoạn đầu. Công đoạn tiếp theo, khó khăn và thách thức lớn hơn, chính là làm cách nào để xác định, xác minh được doanh thu của các đối tượng kinh doanh qua mang. Nếu họ, giấu doanh thu, khai gian dối, thì làm cách nào xác định đúng doanh thu sự thật.

Nên biết rằng, nhiều website hay tài khoản Facebook bán hàng online nhưng lại thực hiện theo phương thức O2O - Online to Offline. Nghĩa là rao trên online nhưng có những khách hàng đến xem hàng tại nhà và mua trả bằng tiền mặt, thì càng khó có thể kiểm soát được doanh thu. Hiện nay, ngay chính cơ quan thuế cũng chưa có được một biện pháp nào khả thi và hữu hiệu nhất, và vẫn đang lắng nghe ý kiến đóng góp của cộng đồng. Rồi bước tiếp theo, xác định được doanh thu rồi thì mới thu thuế, thu đúng, thu đủ.

Theo một con số do ông Nguyễn Minh Đức - Giám đốc điều hành IM Group - đưa ra trong hội thảo "ICT - Pháp lí và marketing trực tuyến", hiện có đến hơn 3 triệu tài khoản kinh doanh online gồm cả tài khoản Facebook. Với một con số khổng lồ như vậy, một khi các đối tượng kinh doanh không tự nguyện kê khai thuế, kê khai doanh thu đúng sự thật... thì các cơ quan quản lí nhà nước cũng không dễ làm xuể. Cơ quan thuế có thể làm điểm, làm mạnh một số trường hợp để cảnh báo và răn đe, nhưng chỉ thế thôi có lẽ chưa đủ.

Cộng đồng kinh doanh online vốn dĩ dùng môi trường ảo (cyber) để tương tác, giao tiếp và kinh doanh. Họ quen với sự tự do không bị ràng buộc và cũng quen với việc kinh doanh không phải đóng thuế nhiều năm qua. Chính vì vậy, ngoài động thái hiện hành như của Cục Thuế TPHCM, ngành thuế nên có những biện pháp thiết thực hơn, đánh vào sự tự hào cũng như lòng tự trọng của cộng đồng kinh doanh qua mạng.

Đơn cử, nên có những biện pháp khuyến khích họ kê khai thuế. Những đối tượng tự nguyện kê khai thuế sẽ được hưởng những ưu đãi về thời hạn đóng thuế trong một khoảng thời gian nào đó khi triển khai qui định; hay cơ quan thuế nên có logo chứng nhận kê khai thuế trên tài khoản Facebook của họ (việc này cần phối hợp với Facebook) để người mua hàng biết và ủng hộ, qua đó họ cũng thấy được trân trọng và cảm thấy tự hào vì mình kinh doanh thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế đối với nhà nước. Và để tránh sao chép giả mạo logo chứng nhận thì cơ quan thuế cũng nên làm theo cách Bộ Công Thương chứng nhận cho các website thương mại điện tử vậy.

Chúng ta đừng đơn giản nghĩ rằng, khi cần quản chặt các tài khoản Facebook không chịu kê khai và nộp thuế thì Facebook sẽ giúp chúng ta chặn, khoá các tài khoản đó. Hai công việc, trách nhiệm rất khác nhau. Việc làm thế nào để thu được thuế là trách nhiệm của cơ quan thuế Việt Nam mà không dễ gì Facebook can dự vào.