Rồi thì học lệch, học tủ. Rồi “Chuột chạy cùng sào...” - lời Bộ trưởng - “9 điểm vào sư phạm nhưng 30 điểm vẫn trượt đại học”. Chuyện chảy máu ngoại tệ với 3-4 tỉ USD chi phí cho du học mỗi năm, “bệnh thành tích” đã tồn tại từ lâu và “mặc dù ngành giáo dục luôn cố gắng nói không”. Rồi lương giáo viên mầm non chỉ 2,4 triệu đồng/tháng, 200.000 cử nhân, kỹ sư thất nghiệp dài. Và không ngừng thay đổi SGK, chương trình học đã nặng nề, và cải cách, “đổi mới càng khó, càng nặng hơn”.

Quá nhiều vấn đề. Quá nhiều nỗi bức xúc.

Trong ngày Bộ trưởng đăng đàn, 94.960 thí sinh Hà Nội xếp hàng dự thi vào lớp 10 THPT công lập với tỉ lệ “chọi” không kém đại học top đầu. Và 32.000 học sinh sẽ “bay” khỏi các cơ sở giáo dục công lập.

Trước đó, gần 90.000 học sinh TPHCM phải “chiến đấu” để có một chỗ trong 76-77% trúng tuyển.

Hôm qua, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ có nói một ý rằng: 20% ngân sách đầu tư cho giáo dục là “chưa được nhiều”, và “cần thêm nguồn đầu tư xã hội”. Còn chất lượng giáo dục ĐH hạn chế là do mức học phí thấp trong khi “đồng tiền đi liền chất lượng”. Ông nêu ví dụ: “Ở nước ta, suất học phí đối với sinh viên bình quân là 630 USD, trong khi con số này ở Mỹ là 19.000 USD, ở Trung Quốc 3.500 USD”.

Trong khi đó, thực tế là một câu chuyện khác: Chi tiêu cho giáo dục có thời điểm tương đương 3% GDP, trong khi tỉ lệ tương ứng của Hoa Kỳ chỉ là 1,9%, của Pháp là 0,4%, của Nhật Bản là 1,2%. Hay giáo dục mầm non, trong khi tỉ lệ chi phí nhà nước chỉ 39% thì chi phí các gia đình lên tới 61%, biến cấp học mầm non đáng lẽ miễn phí lại là cấp mà các gia đình phải đóng góp nhiều nhất.

Tiền, có vẻ không thể là thứ chìa khóa vạn năng cho một nền giáo dục.